Ordenen, structuur aanbrengen en groeperen doen we allemaal. Kijk maar eens naar je bureau. Je ordent je spullen graag zodat je er misschien goed bij kunt en weet waar alles ligt. Of je ruimt je kamer op om orde te scheppen in de chaos kleren. Zou houd je dingen overzichtelijk en logisch.
Beeldmakers doen dit ook. Onze blik wordt geleid en meegenomen doordat er een bepaalde ordening in het beeld zit. Wanneer we ons daarmee bezighouden als beeldmakers gaat het over compositie. Compositie is ordening. De vormen die je maakt, rangschik je en orden je.
Voorbeeld van een drieluik in centrale compositie met beweging
Wat kun je ermee?
• Rust brengen in je beeld
• Of juist spanning brengen
• Beweging aanbrengen
• Belangrijke elementen in je beeld uitlichten
Er zijn een aantal composities vastgesteld. Hoe verdeel je die nu onder? Er zijn er vijf te noemen. Aan de hand van fotografische beelden gaan we ze kort nog even bij langs.
1. Horizontale en verticale compositie
Beelden die van links naar rechts georiënteerd zijn, of andersom, wordt horizontale compositie genoemd. Die heb natuurlijk ook van boven naar beneden; de verticale compositie.
Andreas Gursky, 99 cents
3. Centrale compositie
Wanneer onze blik getrokken wordt naar een middelpunt in een beeldend werk heet dit de centrale compositie. Er is dan overduidelijk een middelpunt aanwezig in het beeld.
Jimmy Nelson, XIII 438, Ural Mountains, Russia
4. Driehoekscompositie
De beeldmaker kan ervoor kiezen om een driehoek te vormen. Meerdere vormen kunnen dan doorgetrokken worden in een driehoek zodat er een bepaalde hiërarchie in het beeld ontstaat. De driehoek vind je soms overduidelijk terug in de compositie van de beeldmaker, alle belangrijke elementen in het beeld vallen dan in de driehoek.
Gregory Colbert, Ashes and Snow
5. Overall compositie
Dan is er ook nog de compositie die voor veel rust kan zorgen. Dat is de overall compositie. Het woord zegt het al; wanneer je een beeld maakt waarin alle vormen en figuren even belangrijk verspreid zijn over het beeld, is er sprake van een overall compositie. Denk bijvoorbeeld aan een patroon. Maar dit hoeft niet altijd een patroon te zijn. Kijk maar in het voorbeeld.