Verlichting 1650 - 1900

Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige samenleving (1650-1789)?

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

absolute macht

 

wetenschappelijke revolutie

 

rationeel optimisme, ‘verlicht denken’, godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen

 

ancien régime, verlicht absolutisme

 

ontdekkingsreizen, ambachtelijke technieken, humanistische tekstanalyse, het rationalisme van Descartes, het empirisme van Locke

 

natuurwetten van Newton

 

de reikwijdte van het menselijke verstand

 

natuurrechten, sociaal contract

 

Montesquieu over de scheiding der machten

 

economische ideeën van Adam Smith

 

verlichtingsideeën

 

centralisatie door vorsten, droit divin

 

verlichtingsdenken

 

 

Hoe werden verlichte ideeën tijdens de democratische revoluties in de Verenigde Staten en Frankrijk in de praktijk gebracht (1776–1813)?

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

rationeel optimisme, ‘verlicht denken’

 

uitbouw van de Europese overheersing, plantagekoloniën, transatlantische slavenhande, abolitionisme

 

democratische revoluties, discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap

 

zelfbeschikking

 

committees of correspondence.

 

het pamflet Common Sense van Thomas Paine

 

constitutionele monarchie (Frankrijk), censuskiesrecht

 

tweede revolutie in 1792, jakobijnen

 

Napoleon, code Napoléon

 

 

In welke mate bepaalden verlichtingsideeën de politieke cultuur in Europa (1813-1900)?

Onderwerpen en begrippen

Dit weet ik

industriële revolutie, industriële samenleving

 

de 'sociale kwestie', emancipatiebeweging

 

liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme, feminisme

 

Congres van Wenen in 1814-1815

 

vrijheid van het individu, gelijke burgerrechten, kiesrecht

 

de afscheiding van België

 

de Nederlandse grondwet door Thorbecke

 

coöperaties, vakbonden, politieke partijen

 

anarchisten, communisten, Karl Marx

 

burgerlijk gezinsideaal, feminisme, Aletta Jacobs

 

prostitutie, drankmisbruik, opvoeding

 

Aristocratische kringen, conservatieve en confessionele politieke partijen