Kneuzing, ontwrichting of breuk?
Hoe herken je een kneuzing, ontwrichting of breuk?
Het is lastig om als leek een botbreuk van een kneuzing of ontwrichting te onderscheiden. Dit wordt ook niet van je verwacht. Een kneuzing, ontwrichting of breuk herken je direct aan:
+pijn;
+zwelling;
+het niet kunnen gebruiken gebruiken of belasten van het lichaamsdeel;
+(blauwe) verkleuring.
Bij een ontwrichting of botbreuk staat het lichaamsdeel soms ook in een abnormale stand met een abnormale beweeglijkheid.
Hoe handel je bij een kneuzing?
Als EHBSO’er verleen je eerste hulp als een sporter gewond geraakt door een kneuzing of verstuiking. Je past dan de ICE-regel toe:
1. Koel de verwonding minimaal 10 minuten met water, ijs of een cold-pack. Leg altijd een doek tussen de huid en het ijs of de cold-pack. Als het goed is, geeft koelen een prettig gevoel en vermindert dit de zwelling. Vermeerdert de pijn juist door het koelen? Doe dit dan niet;
2. I = Immobiliseren. Zorg ervoor dat de sporter het lichaamsdeel niet beweegt of gebruikt om op te steunen;
3. C = Compressie. Leg een drukverband aan. Bij voorkeur door een EHBO’er (zie tekening op pagina 11);
4. E = Elevatie. Plaats het lichaamsdeel omhoog;
5. Twijfel je over de ernst van de verwonding? Ga dan samen naar de (huis)arts of de spoedeisende hulp van een ziekenhuis. Of zorg ervoor dat de sporter hier zelf naar toe gaat.
6. Je mag een kneuzing of verstuiking in ieder geval niet masseren. Hierdoor kunnen klachten langer aanhouden.
Hoe handel je bij een botbreuk of ontwrichting?
1. Houd het gewonde lichaamsdeel zo onbeweeglijk mogelijk.
2. Bel bij een gebroken been 1-1-2 (zie pagina 5) zodat je het slachtoffer op een verantwoorde manier kan laten vervoeren. Bij een beenbreuk kan er namelijk sprake zijn van veel onzichtbaar bloedverlies.
3. Ga met een gebroken arm of enkel direct samen naar de (huis)arts of de spoedeisende hulp van een ziekenhuis. Of zorg ervoor dat de sporter hier zelf direct naar toe gaat. Laat het slachtoffer zelf de gewonde arm ondersteunen.
4. Pas de ICE-regel nooit toe bij een botbreuk of ontwrichting.