Deel 1: De Covid-19 pandemie, een wereldvraagstuk

De Covid-19 pandemie is een voorbeeld van een wereldvraagstuk, een complex systeem waarbij vele variabelen met elkaar verbonden zijn en elkaar beïnvloeden.

Het virus heeft zich over de hele wereld verspreid en de hele wereldbevolking wordt ermee geconfronteerd.  We zijn allemaal voortdurend op zoek naar een manier om er mee om te gaan, zowel wij als burgers, als overheden en het bedrijfsleven.  In dit eerste gedeelte gaan we onderzoeken hoe deze pandemie is kunnen ontstaan.  We gaan kijken eerst naar hoe het begon, dan naar welke impact de globalisering hierop heeft gehad.  Vervolgens onderzoeken we welke rol de welvaartsverschillen in de wereld en in de maatschappij spelen.  Dan gaan we ook kijken naar de demografische verschillen over de wereld en wat die betekenen voor de impact van de pandemie op de bevolking.  Tenslotte gaan we ook kijken wat het evenwicht in ecosystemen te maken heeft met pandemieën in het algemeen.

Elk van deze vier onderdelen begint met enkele vragen, je hoeft die niet letterlijk te beantwoorden, ze staan er om je op weg te helpen, om je aan het denken te zetten.  Daarna volgen bronnen met informatie die je kan gebruiken, haal er uit wat je nuttig vindt, zoek nog wat verder als je het nuttig vindt.

Nadat je elk van de vier onderdelen doorlopen hebt, schrijf je telkens de belangrijkste bevindingen op in een samenvatting. Kijk eens terug naar de vragen aan het begin, welke antwoorden heb je gevonden? Heb je ook nog iets meer ontdekt? Je zal aan het einde van elk onderdeel een kader vinden om je bedenkingen te noteren.  De bedoeling is dat je je gedachten kan ordenen en deze tekst nadien kan gebruiken bij het opstellen van het causaal diagram een het einde van dit eerste deel van het project.

Een causaal diagram is manier om systeemdenken te visualiseren en de relaties tussen verschillende onderdelen van het mechanisme te beschrijven. Die relaties kunnen versterkend zijn, of contrasterend.  Als ze versterken betekent het dat stijgen van de ene parameter, stijgen van de andere veroorzaakt.  Het omgekeerde geldt ook: als de ene parameter daalt, zal de andere ook dalen. Deze relaties worden met een plus-teken aangeduid (+).  Wanneer de relatie constrasterend is, zal de ene variabele dalen als de andere stijgt en omgekeerd.  Deze relaties worden met een min-teken aangeduid (-).

Voorbeelden van relaties in een causaal diagram

Het causaal diagram voor deze oefening zal opgesteld worden in Google Tekeningen. Er staat een bestand klaar voor jullie, waar ook de variabelen van het diagramma waarmee jullie aan de slag kunnen gaan voorbereid zijn. Dat ziet er zo uit:

Bij elk onderdeel (globalisering, welvaart, demografie en druk op ecosystemen) vind je een lijst van begrippen die in je causaal diagram moeten opgenomen worden.  Als je het onderdeel doorlopen hebt, kan je die begrippen per onderdeel sorteren en de relaties tussen die begrippen definiëren. Als je de vier onderdelen doorlopen hebt, breng je de vier groepen van begrippen bij elkaar en leg je de verbindingen die je vindt tussen de parameters van de vier onderdelen.

Dit causaal diagram zal belangrijke inzichten bevatten die je later in het project zal kunnen gebruiken om de risico-analyse voor besmetting met SARS-CoV-2 te kunnen opstellen.

Er zijn ook enkele algemene parameters die centraal voorkomen in het hele vraagstuk: