Filosofie achter elementen

Wat we weten over de opvattingen van de Oude Grieken. de Egyptenaren en andere oude culturen is vaak uit tweede of derde hand. Veel informatie is verloren gegaan bij verschillende oorlogen en branden, waarin grote bibliotheken verwoest werden. De oudst bekende opvatting over het begrip elementen is terug te voeren op de Griekse denker Empedocles. Naast de elementen waaruit de wereld om hen heen opgebouwd was benoemde Empedocles ook een manier van interactie tussen die elementen. Die interactie was een continue uitwisseling tussen twee kosmische tegenpolen Orde (Love - φιλότης) en Chaos (Strife - νεῖκος). Orde was verantwoordelijk voor de aantrekking of samensmelten tussen de elementen, terwijl Chaos juist voor de verwijdering tussen die elementen zorgde.

Empedocles was bekend met de werken van twee andere Griekse denkers, die tot op de dag van vandaag invloed hebben op onze manier van wetenschappelijk denken en onderzoeken. Deze twee waren Xenophanes en Parmenides. Beide filosofen hielden zich bezig met kennis en waarheid. Hun debat heeft veel bijgedragen aan het werk van latere wijsgeren en denkers.

Parmenides hield zich bezig met het denken over verandering. Hij stelde dat niets uit niets kon ontstaan en dat iets er dus altijd zou zijn. In onze opvattingen over materie kennen we twee behoudswetten: die van behoud van massa en die van behoud van energie.

Xenophanes hield zich bezig met het concept waarheid. Hij stelde dat de manier waarop wij  de wereld om ons heen waarnemen, voortkomt uit een illusie die wereld te kunnen beschrijven met onze perceptie van die waarneming. Deze visie op kennis en waarheid speelt nog steeds in de werken van de wetenschapfilosofen Thomas Kuhn en Karl Popper. De tegenstelling tussen waarneming en waarheid heeft aan het begin van de twintigste eeuw geleid tot een heftig debat tussen Albert Einstein en Niels Bohr. In hun debat ging het om de vraag of een waarneming beïnvloed werd door de waarnemer. Een mooi voorbeeld van deze discussie (en het denken van Xenophanes) is de paradox van Schrödinger in Schrödinger's kat.