LETTERLIJK EN FIGUURLIJK
Lesdoelen:
Aan het eind van deze les ...:
Theorie
Je komt het veel tegen in de Nederlandse taal: letterlijken figuurlijktaalgebruik.
Letterlijk taalgebruik gebruik je als je ook daadwerkelijk datgene bedoelt wat je zegt. In het plaatje hierboven gaan ze letterlijk de klok verplaatsen, terwijl er eigenlijk iets anders wordt bedoeld.
Bij letterlijk taalgebruik neem je iets dus heel letterlijk. Je zegt wat je ook echt bedoelt, letter voor letter.
Met figuurlijk taalgebruik wordt daarentegen juist iets anders bedoeld dan er wordt gezegd. Het plaatje dat hierboven staat, is eigenlijk een figuurlijke uitdrukking die heel letterlijk wordt genomen. Er wordt namelijk bedoeld dat de tijd een uur vooruit of achteruit gezet moet worden en niet dat de klok zelf moet worden verplaatst, dat is de letterlijke betekenis.
Nog een voorbeeld van figuurlijk taalgebruik is de uitdrukking: de kat uit de boom kijken. Hier wordt er niet bedoeld dat iemand letterlijk continu naar een kat staat te kijken die in de boom zit, maar wel dat iemand een afwachtende houding heeft. Er wordt dus iets anders gezegd dan eigenlijk wordt bedoeld.
Kan jij van onderstaande plaatjes aangeven wat deze met letterlijk en figuurlijk taalgebruik te maken hebben?
Opdracht 1
Bekijk het plaatje dat hieronder staat en beantwoord vervolgens de vragen in je schrift.
1. Wat is er misgegaan tussen Fokke en Sukke?
2. Wat bedoelde Fokke met de koffers pakken?
3. Wat heeft Sukke verkeerd gedaan?
4. Heeft Sukke de opdracht figuurlijk of letterlijk genomen?
Opdracht 2
Bekijk onderstaand filmpje en beantwoord de vragen in je schrift.
In de reclame wordt er gezegd: 'Dit is niet te filmen'.
1. Wat wordt er letterlijk bedoeld met deze zin?
2. Wat wordt er figuurlijk bedoeld met deze zin?
3. Wat is het goede idee dat de man in de reclame bedenkt?
Opdracht 3
Bekijk onderstaande reclame en beantwoord de vragen in je schrift.
1. Wat roept het begin van dit filmpje bij jou op?
2. Waarom zouden de makers van deze reclame het op deze manier hebben verfilmd?
3. Wat heeft dit filmpje met letterlijk en figuurlijk te maken?
Opdracht 4
Klik op onderstaande linkjes om bij de oefeningen te komen.
https://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/groep%207%20en/Woordenschat/letterlijk.htm
https://leestrainer.nl/Begrijpend%20lezen/groep5%20en/letterlijk/offiguurlijk.htm
Opdracht 5
In onderstaand filmpje worden verschillende dingen letterlijk genomen. Schrijf zoveel mogelijk dingen op waarvan het letterlijk wordt verfilmd in de reclame.
Hieronder vind je de antwoorden van opdracht 1, 2 en 3: