De oceaan als CV

Eigenlijk werken de oceaan en de atmosfeer is samenwerking met de zon en de aarde als een hele grote cv-installatie. Hoe zit dit?

(voor vmbo en mavo is dit geen verplichte stof)

De brander

De zon verwarmt het water van de oceaan en de bodem van de continenten. Dat is het sterkst in de tropen en de subtropen. Dat varieert een beetje per seizoen (hoe dat zit kun je zien in de quest Het weer van aardrijkskunde).

De leidingen

Wat gebeurt er met water dat warmer wordt ook al weer? Het water zet uit, wordt wat 'lichter' (eigenlijk: minder dicht), komt naar boven en stroomt zijwaarts weg waar het water wat minder warm is. In samenwerking met de draaiing van de aarde ontstaat zo een warme golfstroom richting West-Europa. Ondertussen geeft de warme golfstroom een deel van zijn warmte af. West-Europa wordt daardoor relatief warm. Kijk maar eens naar dit filmpje: https://schooltv.nl/video/zeestromen-en-wind-ze-beinvloeden-de-temperatuur/

Dan stroomt de golfstroom verder naar de Noordpool. Daar koelt het water verder af. Mede door koud, zoet smeltwater van de Noordpool zakt het koude water naar beneden en stroomt over de bodem van de oceaan langs Noord-Amerika weer naar het zuiden. In Noord-Amerika is het daardoor op dezelfde breedtegraad (ongeveer 520 noorderbreedte) als Nederland gemiddeld veel kouder.

Ook elders in de oceanen bestaan van die warme en koude golfstromen. kijk maar eens op dit filmpje: https://schooltv.nl/video/de-oceanische-circulatie-hoe-stromen-de-zeeen-op-aarde/

Zo transporteert de oceaan dus warmte van de tropen naar het noorden. Op het zuidelijk halfrond gebeurt iets dergelijks. Net als een cv.

De atmosferisch circulatie

Ook de atmosfeer transporteert warmte van de evenaar naar de polen. Het simpele plaatje is: warme lucht stijgt op in de tropen, stroomt naar het noorden en komt, een beetje afgekoeld, weer naar beneden bij de noordpool (en de zuidpool). Daarbij onstaan tegelijk systemen van hoge druk (bij de polen) en lage druk (bij de evenaar).

In werkelijkheid is het nog wat ingewikkelder. Kijk maar eens naar dit filmpje: luchtstromen op aarde.

Maak nu een document of een keynote met wat je hier hebt geleerd (voor vmbo- en mavoeerlingen is dit geen verplichte stof)