Open leermateriaal

Wat zijn open leermaterialen? Waarom open leermaterialen inzetten? Leermaterialen van anderen gebruiken Zelf open leermaterialen ontwikkelen Samenwerken in een community Leermaterialen delen voor hergebruik

 

Wanneer je je leermaterialen formeel wilt delen, dan is het handig toestemming voor hergebruik vast te leggen. Dat kun je individueel doen of op voorhand voor iedereen. Voor het materiaal dat je open deelt, open leermateriaal, hebben we de volgende definitie:

Digitaal leermateriaal dat is gepubliceerd met een open licentie, zoals bijvoorbeeld Creative Commons. Zo’n licentie staat gebruikers toe het werk te kopiëren, (her)gebruiken, bewerken, opnieuw arrangeren en verspreiden. Internationaal worden open leermaterialen Open Educational Resources (OER) genoemd.

Internationaal spreekt men vaak over de 5 R'en van David Wiley om open leermateriaal te gebruiken:

  • Retain
  • Reuse
  • Revise
  • Remix
  • Redistribute
  • Opslaan
  • Identiek hergebruiken
  • Hergebruik met aanpassing
  • Herschikken en opnieuw arrangeren
  • Opnieuw delen

Licenties

Onderwijsmateriaal dat je zelf maakt is eigendom van jou of van je werkgever/instelling en niemand anders mag daar ongevraagd iets mee doen. Er rust copyright, auteursrecht, op.

Maak je onderwijsmateriaal in tijd van je instelling, dan heeft je instelling volgens de wet en de CAO het auteursrecht. Er zijn verschillende sites met informatie over auteursrechten beschikbaar. Kijk bijvoorbeeld op: auteursrecht in het mbo van de MBO Raad, auteursrechtenonderwijs.nl, onderwijsenauteursrecht.nl of op auteursrechten.nl (gericht op het hoger onderwijs maar met veel algemene informatie).

Handige video

Op de website van de Universiteit Utrecht vind je ondersteunende materialen, bijvoorbeeld een clip waarin men uitlegt hoe het auteursrecht bij kennisclips geregeld is. De uitleg is niet alleen relevant voor wanneer je een kennisclip maakt, het geldt ook voor ander leermateriaal.

Open licenties

Wanneer mensen jouw materiaal willen gebruiken, moeten ze jou of je instelling daarvoor toestemming vragen. Het is daarom handiger dat je als rechthebbende je materiaal standaard oormerkt voor hergebruik. De eindgebruiker hoeft daar dan niet apart om te vragen. Vooraf toestemming geven voor hergebruik kan via een open licentie of door afstand te doen van auteursrecht.