Verschillende manieren van leren

Baby's en jonge dieren kunnen meteen na de geboorte al zuigen. Dat is aangeboren gedrag. Dankzij aangeboren gedrag kunnen jonge dieren na de geboorte overleven. Aangeboren gedrag betsaat uit:

Door leren verfijnen dieren en mensen aangeboren gedrag en verkijgen ze nieuw gedrag. Mensen en dieren kunnen zich zo steeds aanpassen aan hun omgeving en dat vergroot hun overlevingskans. Er zijn zes verschillende manieren van leren:

Inprenten

Dieren bezitten gevoelige periodes waarin bepaald gedrag kan worden geleerd. Leren in een gevoelige periode, heet inprenting. Ingeprent gedrag is meestal moeilijk af te leren.

Baby's herkennen binnen twee dagen de geur van hun moeder. Als een jonge eend uit het ei komt, leert hij direct de vorm en geluiden van de moeder herkennen. Zo kan hij zijn moeder goed volgen.

Inprenten https://www.youtube.com/watch?v=jLDW-0ozeMI

Gewenning

Mensen en dieren leren om niet op alle prikkels te reageren. Gewenning houdt in dat een dier of een mens niet meer reageert op een bepaalde prikkel. Als je vlakbij een zeepier op de wad- of strandbodem klopt, trekt hij zich terug in het zand. Als je blijft kloppen, reageert de zeepier na een tijdje niet meer op deze prikkel. Blijkbaar heeft hij geleerd dat er geen gevaar in schuilt.

Trial and error

Bij trial and error leer je 'met vallen en opstaan'. Je leert dus door te proberen en door fouten te maken. Trial and error heet ook wel proefondervindelijk leren.

Jonge dieren eten van alles, soms is het vies of worden ze er ziek van. Een vogel eet bijvoorbeeld geen oranje rupsen meer na slechte ervaring met een oranje rups. Door uitproberen leren de jonge dieren wat wel of niet eetbaar is.

Je zet een muis in een doolhof. Aan het einde van het doolhof ligt een stukje kaas. De muis loopt van gangetje naar gangetje. Soms loopt hij verkeerd, dan gaat hij weer terug. Na al dat gezoek vindt hij de uitgang en het stukje kaas. De volgende keer kan hij al beter de weg vinden. Na een aantal keer uitproberen loopt hij foutloos door het doolhof naar de kaas.

https://www.youtube.com/watch?v=LbPNUV6gCRA

Imiteren

Imiteren is leren door na te doen. Met imiteren leer je het nieuwe gedrag aan. Een jonge vogel imiteert het zanggedrag van de ouders.
Ook bij mensen speelt imitatie een belangrijke rol. Kinderen imiteren het gedrag van volwassenen. Maar ook volwassenen imiteren anderen, bijvoorbeeld bekende of vooraanstaande personen.

Inzichtelijk leren

Leren door na te denken wordt inzichtelijk leren genoemd. Mensen bedenken in hun hoofd hoe ze een probleem kunnen oplossen. In een onbekende situatie wordt de oplossing van het probleem gevonden door verschillende vroeger opgedane ervaringen te combineren.

Chimpansees kunnen bedenken dat ze met een stok voedsel naar zich toe kunnen hengelen. Mensen kunnen een wiskundesom of een raadsel oplossen.

https://www.youtube.com/watch?v=6-YWrPzsmEE

Conditionering

Conditionering is het leren door een verband te leggen tussen het gedrag en het gevolg ervan. dit gedrag wordt aangeleerd met behulp van een beloning of een straf. Denk bijvoorbeeld aan honden. De hond heeft geleerd dat hij een hondenbrokje (beloning) krijgt en vriendelijk wordt toegesproken als hij op comando zit.

Mensen leren ook door conditioneren. Als je niet goed genoeg leert krijg je een onvoldoende (straf).

https://www.youtube.com/watch?v=MzT5MT4wrQg