WGBO
Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst is onderdeel van het Burgelijk Wetboek en is in 1995 ingevoerd. Hierin staan de rechten en plichten van cliënten die zorg krijgen.
Binnen de WGBO worden de volgende zaken geregeld:
Het recht op informatie van de zorgprofessional
De cliënt is verplicht de zorgverlener goed en eerlijk te informeren over zijn problemen. Alleen op die manier kan een goede diagnose worden gesteld.
Het recht op informatie van de client
De Wgbo stelt dat de cliënt dient mee te beslissen over de behandeling. Dit kan alleen als de cliënt over alle noodzakelijke informatie beschikt. De zorgverlener is daarom verplicht informatie aan de cliënt te geven. De informatie die gegeven moet worden heeft betrekking op:
Met het laatste punt wordt bedoeld dat een arts aangeeft dat de cliënt de keuze heeft tussen een operatie of een behandeling met medicatie. Op basis van de ontvangen informatie kan de cliënt beslissen akkoord te gaan met de voorgestelde behandeling. Deze toestemming noemen we 'informed consent'.
De informatie bij cliënten ouder dan 16 jaar wordt altijd aan henzelf gegeven. Bij cliënten tussen de 12-16 jaar krijgen zowel de cliënt als de ouders of wettelijk vertegenwoordigers de informatie. Als de cliënt wilsonbekwaam is, wordt de informatie aan de wettelijk vertegenwoordigers gegeven. Voor de wet zijn kinderen jonger dan 12 jaar wilsonbekwaam. Bij hen zal infromatie over een ziekte altijd aan de ouders worden gegeven.
Toestemming voor een medische behandeling
Voor elke behandeling en onderzoek moet de patiënt toestemming geven. Omdat dit in de praktijk een onwerkbare situatie oplevert, is in de wet geregeld dat alleen voor ingrijpende onderzoeken en behandelingen expliciet om toestemming gevraagd moet worden. Dit kan zowel modeling als schriftelijk.
Ingrijpen zonder toestemming binnen de Wgbo
De Wgbo regelt ook dat een arts soms zonder toestemming een medische ingreep mag doen, bijvoorbeeld om iemands leven te redden of een ernstige handicap te voorkomen. Soms gaat het dan om een behandeling onder dwang. Een gedwongen behandeling op grond van de Wgbo is mogelijk als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden:
Inzage medisch dossier
Van elke cliënt wordt een dossier bijgehouden met informatie over de behandelingen. De cliënt heeft het recht tot inzage van dit dossier. Als een cliënt het niet eens is met de informatie in het dossier, kan hij daarin een wijziging laten aanbrengen of de eigen mening laten toevoegen.
Het recht op een tweede mening (second opinion)
De wet bepaald dat iedereen voor elke klacht een second opinion kan vragen aan een andere behandelaar. Dit wordt niet altijd vergoed door de zorgverzekering, vaak is een aanvullende verzekering hiervoor nodig.
Vertegenwoordiging van patienten die niet zelf kunnen beslissen
Niet iedereen kan zelf verstandig beslissingen nemen over zijn gezondheid, bijvoorbeeld jonge kinderen, dementerenden of mensen met een beperking. Deze mensen hebben er dan recht op dat een ander hun belangen vertegenwoordigd. De wet schrijft voor kinderen jonger dan 16 jaar de ouders of wettelijk vertegenwoordiger optreden.
Als er spake is van een noodsituatie kan de zorgprofessional handelen zonder dat er toestemming is verkregen van een vertegenwoordiger.
Recht op privacy
De informatie over de cliënt, zoals in het dossier, moet vertrouwelijk behandeld worden, ook na iemands overlijden. Dit betekend onder andere dat behalve de cliënt en de behandelaar er verder niemand inzage in het dossier heeft zonder toestemming van de cliënt.