Het blad
Functies
Het blad van planten heeft twee belangrijke functies:
* zorgt voor de verdamping van water
* zorgt voor fotosynthese
De onderdelen
Net als bij de stengel gaan we eerst de verschillende onderdelen van het blad onder de loep nemen.
Daarna gaan we door met het uitleggen van de functies.
Een blad bestaat uit een bladsteel en bladschijf
De nerven
In de vorige les hebben we gezien dat er vaatbundels door de plant lopen.
Deze vaatbundels lopen helemaal door tot in de bladeren en gaan hier over in de nerven.
De hoofdnerf loopt meestal door het midden van een blad en de aftakkingen hiervan noemen we zijnerven.
De nerven zorgen voor stevigheid en het vervoer van water en voedingsstoffen.
Bladmoes
Alles wat tussen de nerven zit, wordt bladmoes genoemd. In het bladmoes zitten de bladgroenkorrels.
De bladgroenkorrels zorgen ervoor dat een plant er groen uitziet, daarnaast vindt in de bladgroenkorrels de fotosynthese plaats.
Planten die binnen staan moet je met regelmaat water geven en wanneer het buiten een
tijdje droog is geweest lusten de buitenplanten ook wel een slokje water.
Hoe komt het dat planten steeds opnieuw water nodig hebben?
Dat komt doordat er steeds water uit de bladeren verdampt.
In bron 10 zie je hoe dit in zijn werk gaat, de blauwe pijl geeft de richting van de waterstroom aan.
1* De huidmondjes, aan de onderkant van de bladeren, kunnen open en dicht zijn.
Zijn de huidmondjes open dan verdampt er water naar buiten.
2* De cellen rondom de huidmondjes raken hierdoor ook water kwijt.
3* Het water wordt aangevuld door water op te nemen van buurcellen.
4* Wanneer de buurcellen dicht bij de vaatbundels liggen dan nemen ze water op uit de vaatbundel.
5* Tot slot neemt de plant weer nieuw water op met zijn wortels om de vaatbundel te vullen.
Op deze manier blijft de waterstroom op gang en heeft de plant steeds opnieuw water nodig.
zorgt voor fotosynthese.
Fotosynthese is het proces waarbij de plant glucose (een soort suiker) en zuurstof maakt vanuit (zon)licht, koolstofdioxide en water.
Dat de plant dit kan is heel bijzonder !!
Wij moeten iedere dag eten om in leven te blijven. In ons voedsel zitten namelijk de voedingsstoffen die wij nodig hebben.
Een plant hoeft nooit te 'eten' want hij maakt zijn eigen voedingsstoffen!
Dit doet hij via fotosynthese, bekijk onderstaand filmpje maar eens.
Bron: youtube
Als de plant glucose wil maken heeft het dus een aantal producten nodig: koolstofdioxide, water en zonlicht.
Water haalt de plant uit de grond met behulp van de wortels.
Koolstofdioxide haalt de plant uit de lucht via de huidmondjes. Meestal komt dit licht van de zon maar het kan ook van
een lamp komen, denk maar eens aan de kassen.
Van deze stoffen maakt de plant glucose en zuurstof.
Het glucose gebruikt de plant zelf en de zuurstof wordt via de huidmondjes afgegeven aan de lucht.
De fotosynthese kun je als volgt opschrijven:
, j
Voor de pijl staan de stoffen die plant nodig heeft om de fotosynthese uit te voeren. Rechts van de pijl staan de de stoffen die bij fotosynthese ontstaan.
Fotosynthese vindt voor het grootste deel plaats in de bladeren. Maar ook in de andere groene delen, daar waar de bladgroenkorrels zitten, vindt er fotosynthese
plaats. Bijvoorbeeld in een groene stengel.
Zoals eerder al gezegd gebruikt de plant de gemaakte glucose zelf.
Een deel daarvan gebruikt hij als energierijke voedingsstof.
De rest van de glucose gaat via de bastvaten naar andere delen van de plant.
Daar maakt de plant allerlei andere stoffen van glucose: zetmeel, eiwitten en vetten.
Wanneer wij planten eten krijgen wij deze voedingsstoffen ook binnen. Ook wanneer wij een stukje vlees eten zitten daar voedingsstoffen in.
Een koe heeft namelijk gras gegeten en heeft zo de voedingsstoffen via planten binnengekregen.
Dat is ook zo bij een ei, die van een kip komt en die weer mais heeft gegeten om te leven.
Denk maar eens na over het eten dat in je lunchtrommel zit...weet jij waar het van gemaakt is?
In het volgende filmpje laten ze nog even zien wat er allemaal in de boom gebeurt.
Welke producten er allemaal tijdens de fotosynthese gemaakt worden.
Ook laat hij zien dat je het suiker (glucose) in een blad kunt aantonen door een proefje.
bron: youtube
Reservestoffen
In bron 7 zie je dat een plant glucose omzet tot zetmeel.
Dit zetmeel wordt in verschillende delen van de plant opgeslagen, bijvoorbeeld in de wortels of de bladeren.
De plant gebruikt dit zetmeel als reservevoedsel, maar ook mensen en dieren maken hier dankbaar gebruik van.
Wanneer wij groenten of zaden eten krijgen wij dit reservevoedsel binnen !
Eetbare delen
Planten waar wonderdelen van eten noemen we: voedingsgewassen.
Van een appelboom eten we de appels, de vruchten van de boom.
Van andere planten eten we de wortels, zoals bij peen (wortels) of rode bieten.
Ook eten we de stengels van sommige planten, bij asperges.
Van witlof eten we het liefst de bladeren, net als bij sla, andijvie, spinazie en kool.
Maar er zijn ook planten waar we graag de zaden van eten: bruine bonen, rijst of graan.
Bollen en knollen
Er zijn ook planten die hun reservevoedsel opslaan in bollen en knollen.
Wat zijn dat nou eigenlijk die bollen en knollen?
Ze hebben verschillende laagjes, die worden rokken genoemd. Een ui is een voorbeeld van een bol.
Tussen de rokken bevinden zich knoppen die in het voorjaar kunnen uitlopen tot nieuwe planten.
Knollen:
Knollen zijn verdikte wortels of ondergrondse stengels.
Een aardappel is een voorbeeld van een knol.
In het voorjaar loopt een aardappel uit bij de knoppen (ogen)