Theorie deel A. 2

Nu je je hebt verdiept in herstel-ondersteunende zorg en ervaringsdeskundigheid is het tijd om je cliënten (nog) iets beter te leren kennen.

In onderstaand stukje uit een wetenschappelijk artikel over een praktijkonderzoek lees je wat cliënten belangrijk vinden in het contact.

 

Begeleiderkenmerken: wat zien volwassenen met een licht verstandelijke beperking terug in de begeleiding en wat vinden zij belangrijk?

In de gehandicaptenzorg komt veelvuldig de vraag naar voren welke factoren cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB) belangrijk vinden in de begeleiding (Leyds, 2012; Messer, 2004). Er komt daarbij steeds meer aandacht voor de kenmerken van begeleiders zelf en hun begeleidingsstijl. Aangenomen wordt dat een goed aansluitende begeleiding positief kan bijdragen aan het verminderen of zelfs voorkomen van probleemgedrag, zonder dat hier een interventie voor ingezet hoeft te worden (Messer, 2004; Messer & Wampold, 2002). Het is daarom van belang hier in wetenschappelijk onderzoek aandacht aan te besteden. Daarnaast betekent onderzoek doen naar de kenmerken die cliënten met een LVB belangrijk vinden dat er geluisterd wordt naar wat zij zelf belangrijk vinden in de begeleiding die zij dagelijks ontvangen (Johnson, 2009; Van Loon & Van Hove, 2001). Johnson (2009) stelt dat hierdoor gehoor wordt gegeven aan de autonomie van cliënten. Ook dit is van belang voor de cliënten. Het feit dat begeleiders beter aan kunnen sluiten bij de behoeften en wensen van de cliënten wat betreft de begeleiding zal ervoor kunnen zorgen dat begeleiders en cliënten meer positieve relaties met elkaar op kunnen bouwen (Bosch, 1998; Johnson, 2009).

 

In de wetenschappelijke literatuur komt een aantal kenmerken naar voren die cliënten met een LVB belangrijk vinden in hun begeleiders.

Het bleek dat de respondenten waarde hechten aan interpersoonlijke vaardigheden – zoals de manier waarop de begeleider interactie heeft met de cliënt, de begeleider zachtaardig is, humor heeft, behulpzaam is en een respectvolle houding aanneemt – en aan praktische vaardigheden en kennis, bijvoorbeeld de manier waarop ze doelen kunnen realiseren, de cliënt nieuwe vaardigheden kunnen leren en interacties tussen andere mensen kunnen begeleiden. Onderzoek onder zes Nederlandse volwassenen met een LVB in de leeftijd van 19 tot 36 jaar laat zien dat vier competenties worden gewaardeerd in een begeleider (Roeleveld et al., 2011).

  1. Ten eerste wordt de competentie ‘kennis hebben over een cliënt’ genoemd. Cliënten verwachten van de begeleider dat deze weet welke (on)mogelijkheden en interesses hij of zij heeft en weet hoe het met het emotioneel welbevinden van de cliënt gesteld is.
  2. Ten tweede wordt ondersteuning belangrijk geacht. Hierbij is vooral de houding van de begeleider en de mate waarin de cliënt de ervaring heeft dat de begeleider de cliënt waar mogelijk zelf beslissingen laat nemen belangrijk.
  3. Ten derde waarderen cliënten het als de communicatie transparant en betrouwbaar is en als de begeleider in de manier van communiceren rekening houdt met het niveau van de cliënt.
  4. De vierde en laatste competentie is volgens Roeleveld en collega’s (2011) het opbouwen van een relatie met de cliënt. Hierin is het belangrijk dat de begeleider aandachtig luistert naar de cliënt, complimenten geeft en interesse toont. Daarnaast spelen acceptatie en respect een grote rol bij het opbouwen van een relatie tussen begeleider en cliënt (Bosch, 1998; Roeleveld et al.,2011).

(Breugel, van, 2013)

 

In opdracht 2,3, 4 en 5 ga je actief aan de slag om je cliënten beter te leren kennen, zodat jij in staat bent om op de beste manier je ondersteuning te bieden. Zie hiervoor het tabblad Beroepsproducten Deel A.

 

Daarnaast moet je onderstaand filmpje kijken en inleveren welke 10 tips ze je geeft om beter te kunnen luisteren naar je gesprekspartner. Dit zal je helpen tijdens jouw interview, eerst die met je cliënt en in deel 2 met je collega(s).

 
 

10 manieren voor beter gesprek (TED Talk Celeste Headlee) https://www.youtube.com/watch?v=R1vskiVDwl4