Erasmus

Standbeeld van Erasmus in Rotterdam

Sommige leraren waren wel heel goed en werden al snel hoogleraren genoemd. Er ontstond behoefte aan duidelijke regels voor wie zich een geleerde mocht noemen. Dat mocht pas als je de studie goed had afgerond en je een meesterwerk had verricht. Dat kon iets nieuws zijn of een studie naar iets uit het verleden, bijvoorbeeld van de Grieken of de Romeinen. Je werd dan een meester ofwel "Master". Ook wilde men uit de kathedralen en les gaan geven in eigen gebouwen. De hoogleraren gingen een gilde vormen. Omdat ze uiteenlopende achtergronden hadden, dus van geneeskunde tot wiskunde tot theologie, noemden ze zich universeel. Ze waren deskundige op alle toen bekende gebieden. Vandaar het woord "universiteit".

De hoogleraren meenden dat ze heel veel voorstelden, soms werden ze helden. Je kunt het een beetje vergelijken met de heldenstatus die nu popartiesten hebben. Een van die helden heette Erasmus. Hij durfde het aan om iedereen te bekritiseren, of het nu de koning of de kerk was. Ook hij deed iets wetenschappelijks. Hij vertaalde de Bijbel opnieuw, door zijn vertaling te zetten naast de oorspronkelijke tekst in een aparte kolom. Het heeft de opkomst van Luther en het protestantisme versnelt, want de vertalfouten uit de bestaande Bijbels werden al snel duidelijk.

De enige Nederlander die ooit paus is geweest heette paus Adrianus VI. Hij heeft gesmeekt om de hulp van Erasmus. Erasmus echter wilde niet helpen, omdat hij een onafhankelijke geleerde wilde blijven. Misschien had de strijd tussen protestanten en katholieken wel rustiger verlopen als hij wel had geholpen. In ieder geval heeft de enige Nederlandse paus ooit het niet lang volgehouden, want hij stierf snel nadat hij in Rome was gaan wonen. Hij stierf in eenzaamheid.

Dat neemt allemaal niet weg dat Erasmus misschien wel de grootste geleerde van Nederland is geweest en dat niet voor niets een ziekenhuis, een brug en een universiteit naar hem zijn genoemd. En uiteraard zijn er meerdere standbeelden van hem. Die kan je vinden in Rotterdam.

https://www.youtube.com/watch?v=iub_5l8T5rY&list=PLi_srCikhtghrNa6Ti1d4aSyPQzQ3JI63&index=31