Karen Armstrong over een Handvest voor Compassie

“Dus, als religie niet gaat over geloven in dingen, waar gaat het dan wel over? Wat ik heb ontdekt is dat religie over het algemeen gaat over ander gedrag. In plaats van te besluiten of je wel of niet in God gelooft, moet je eerst iets doen. Je gedraagt je op een betrokken wijze. En dan begin je de waarheden van religie te begrijpen. En religieuze doctrines zijn bedoeld om op te roepen tot actie; je begrijpt ze alleen wanneer je ze in praktijk brengt.

Nu wordt in deze praktijk de hoogste eer aan compassie gegeven. En het is een treffend gegeven dat over het algemeen in elk van de vooraanstaande wereldgeloven, compassie -- het vermogen met de ander mee te voelen op de wijze waarop wij dit deze avond bespreken -- is niet alleen de test voor elke ware religiositeit, het is ook wat ons in de tegenwoordigheid brengt van wat joden, christenen en moslims "God" of de "Verhevene" noemen. Het is compassie wat je tot het Nirwana voert, zegt de Boeddha. Waarom? Omdat bij compassie, als we met de ander mee voelen, wij onszelf vanuit het centrum van onze wereld terugtrekken en daar een andere persoon plaatsen. En eenmaal van het ego bevrijd, zijn we gereed het goddelijke te ontmoeten.

En iedere grote wereldtraditie heeft dit speciaal benadrukt en als kern van die traditie dat genomen wat bekend werd als de Gouden Regel. Voor het eerst verkondigd door Confucius, 5 eeuwen voor Christus: "Doe een ander niet aan, wat jij niet zou willen dat een ander jou aandeed." Dit was, zei hij, de rode draad die door al zijn leringen liep en wat zijn aanhangers altijd en overal in praktijk behoorden te brengen. De Gouden Regel zou hen voeren tot de transcendente waarde die hij ren noemde, medemenselijkheid, wat op zich al een transcendente ervaring was. (…)

Dus drongen de tradities er ook op aan -- en dit is een belangrijk punt, denk ik -- dat je jouw compassie niet zou kunnen en mogen beperken tot je eigen groep: je eigen land, je eigen geloofsgenoten, je eigen landgenoten. Je moet "jian ai" hebben, zoals een Chinese wijsgeer het noemde; zorg hebben voor iedereen. Heb je vijanden lief. Eer de vreemdeling. Wij verdeelden jullie in stammen en volkeren, zegt de Koran, opdat jullie elkaar leert kennen. (…)

En nu is hier dan mijn wens: Wilt u mij helpen met het tot stand brengen, het lanceren en propageren van een Handvest voor Compassie -- opgesteld door een groep inspirerende denkers uit de drie tradities die voortkomen uit Abraham: Jodendom, Christendom en Islam en gebaseerd op het grondbeginsel van de Gouden Regel. We moeten een beweging creëren onder al die mensen die ik op mijn reizen ontmoet -- u waarschijnlijk ook ontmoet, die op enigerlei wijze willen deelnemen, en hun geloof weer opeisen, waarvan zij zich -- zoals ik dat noem -- beroofd voelen. We moeten mensen de kracht geven om zich het ethos van compassie weer te herinneren, en richtlijnen geven. Dit Handvest zou geen lijvig document moeten zijn. Ik zou graag zien dat het richtlijnen geeft over hoe de geschriften te interpreteren, de teksten die worden misbruikt. Denk aan wat de rabbi's en Augustinus zeiden over hoe de Schrift beheerst zou moeten worden door het principe van naastenliefde. Laten we daarheen terugkeren. En ook naar het idee van joden, christenen en moslims -- -- de tradities die elkaar nu zo vaak in de haren zitten -- die samenwerken om een document tot stand te brengen dat hopelijk door tenminste duizend belangrijke religieuze leiders uit alle wereldtradities ondertekend zal worden.”

Karen Armstrong: 2008 TED Talk https://youtu.be/SJMm4RAwVLo