De verschillende sectoren van het bedrijfsleven komt seizoen structuur voor. De toeristenindustrie is hiervan een voorbeeld. De normale bezetting in deze ondernemingen is niet gelijkmatig over het jaar verdeeld. De rationele capaciteit bepaal je in deze ondernemingen met een seizoenpatroon voor de benodigde capaciteit in het hoogseizoen. Als je het bezettingsresultaat voor het hoogseizoen bepaalt, zou er bij een gelijkmatige verdeling van de normale bezetting een groot voordelig bezettingsresultaat ontstaan, terwijl er in het laagseizoen een groot bezettingsverlies zou moeten zijn. Deze bezettingsresultaten zijn dan sterk beïnvloed door de pieken en dalen die optreden in de normale bezetting ten gevolge van de seizoenen.
In dit hoofdstuk ga je leren hoe je seizoencorrecties gaat toepassen op de constante kosten om tot een realistische vaststelling van de bezettingsresultaten te komen.
Voorbeeld
Industriële onderneming Rico nv stelt voor de afdeling fabricage per kwartaal een gemengd budget vast. De normale bezetting van deze afdeling bedraagt 16000 machine uren per jaar.
Het machine-uurtarief van de afdeling fabricage is voor 2019 als volgt samen gesteld:
Productie vertoont een seizoenpatroon, waardoor de normale bezetting van de afdeling fabricage als volgt over de kwartalen is verdeeld:
Kwartaal |
Seizoenindexcijfer |
1 |
60 |
2 |
120 |
3 |
150 |
4 |
70 |
Totaal |
400 |
Over het eerste kwartaal van 2019 zijn de volgende gegevens beschikbaar:
A: bereken met behulp van de seizoenindexcijfer de normale bezetting voor elk kwartaal (Ns).
Kwartaal |
Ns |
1 |
60/100 x 4000 = 2400 |
2 |
120/100 x 4000 = 4800 |
3 |
150/100 x 4000 = 6000 |
4 |
70/100 x 4000= 2800 |
Totaal |
16000 |
B: bereken het budget van de afdeling fabricage voor het eerste kwartaal van 2019.
Vast gedeelte: 4000 x €20 = €80000
Variabel gedeelte: 2500 x €15 = €37500
Gemengd budget = €117500
C: bereken de dekking van de afdeling fabricage voor het eerste kwartaal van 2019.
D: Geef de journaalposten van het budget en de dekking van de afdeling fabricage voor het tweede kwartaal.
552 te dekken budget afdeling fabricage €117500
a/551 budget afdeling fabricage €117500
602 toeslag indirecte fabricagekosten €87500
a/553 dekking afdeling fabricage€87500
In deze paragraaf verwerk je de seizoencorrectie in de boekhouding op het te dekken budget, waardoor je intra comptabel het juiste bezettingsresultaat kunt aflezen. Het constante deel van het te dekken budget voor een periode wordt zonder seizoencorrectie vastgesteld op basis van de gemiddelde de normale bezetting. Als je rekening houdt met seizoeninvloeden ga je uit van de normale bezetting in de betreffende seizoenperiode.
De seizoencorrectie op de constante kosten wordt dus in het algemene zin:
(Ns – Ngem) x Tc
Voorbeeld
Ga uit van de voorgaande gegevens.
A: bereken de seizoencorrectie voor de constante kosten over het eerste kwartaal.
(Ns – Ngem) x Tc
(2400 – 4000) x €20 = -1600 x €20 = €32000 negatief
Het budget moet verlaagt worden
B: geef de journaalpost van deze seizoencorrectie.
175 seizoencorrectie€32000
a/552 te dekken budget afdeling fabricage €32000