De boekingen bij de variabele kostencalculatie (DC)

Bij de variabele kostencalculatie breng je de constante kosten rechtstreeks ten laste van de winst-en-verliesrekening van een periode. Boekhoudkundig betekent dit dat je deze kosten vanuit rubriek 4 rechtstreeks ten laste van de rekening 9.. Constante kosten brengt. In rubriek 5 komen nu alleen de variabele indirecte kosten.  In rubriek 6 komen zoals gebruikelijk de (variabele) directe grondstofkosten en lonen. Voor de toeslag indirecte fabricagekosten belast je alleen het variabele gedeelte door uit rubriek 5. De voorraad gereed product houd je uitsluitend tegen de variabele fabricagekosten bij, evenals de rekening 800 Kostprijs verkopen. Op de rekening 820 Toeslag indirecte verkoopkosten komt ook alleen de variabele toeslag indirecte verkoopkosten.  Dit houdt in dat het verkoopresultaat in rubriek 8 bestaat uit de dekkingsbijdrage. De dekkingsbijdrage dient voor de dekking van de constante kosten. Wat daarna nog overblijft, is de nettowinst.

Voorbeeldopdracht:
Industriële onderneming Van Beuningen nv vervaardigt onder andere product SB. Van Beuningen past de variabele kostencalculatie toe.
De dekkingsbijdrage voor product SB is als volgt samengesteld:
Verkoopprijs (exclusief 21% OB)                                                            € 120
(Variabele) directe grondstofkosten 2 kg à € 8             € 16
(Variabele) directe lonen 1 arbeidsuur à € 24               € 24
Variabele indirecte fabricagekosten à € 10                   € 10
Variabele fabricagekosten                                             € 50
Variabele indirecte verkoopkosten                                €   5
Totale variabele kosten                                                                            €  55

Dekkingsbijdrage per eenheid per product                                         €  65


Met betrekking tot de productie en afzet van product SB over april 2020 is het volgende gegeven:

De volgende rekeningen komen bij toepassing van de DC-methode in het grootboek voor:
499 Overboekingsrekening                                                  630 Betaalde directe lonen
550 Variabele kosten afdeling Fabricage                             631 Verrekende directe lonen
553 Dekking variabele kosten afd. Fabricage.                     699 Overboekingsrekening
560 Variabele kosten afdeling Verkoop                                700 Voorraad gereed product
563 Dekking variabele kosten afd. Verkoop                         800 Kostprijs verkopen
599 Overboekingsrekening                                                  820 Toeslag variabele indirecte verkoopkosten
600 Directe grondstofkosten.                                               899 Overboekingsrekening
601 Directe lonen                                                                 910 Efficiencyresultaten
602 Toeslag variabele ind. fabricagekosten                         920 Prijsverschillen
610 Standaard directe grondstofkosten                               930 Afdelingsresultaten
611 Standaard directe lonen                                                945 Dekkingsbijdrage
612 Standaardtoeslag var. ind. fabricagekosten                  990 Constante kosten

a. Geef de journaalposten die op basis van de gegevens over de maand april 2020 worden gemaakt bij toepassing van de variabele kostencalculatie.
b. Stel over de maand april 2020 met behulp van rubriek 9 de winst-en-verliesrekening samen.

Uitwerking met formules:

a.  

        600 Directe grondstofkosten        € 104.160
        630 Betaalde directe lonen          € 157.800
Aan 499 Overboekingsrekening                                      € 261.960

De constante fabricage- en verkoopkosten worden rechtstreeks ten laste van de rekening 990 Constante kosten gebracht. Alleen de variabele indirecte kosten worden naar rubriek 5 overgeboekt. De journaalpost wordt nu:
        550 Variabele kosten afdeling Fabricage           € 65.550
        560 Variabele kosten afdeling Verkoop              € 29.850
        990 Constante kosten                                        € 203.790
Aan 499 Overboekingsrekening                                                              € 299.190

        602 Toeslag variabele indirecte fabricagekosten      € 64.500
              (6.450 x € 10)
Aan 553 Dekking afdeling Fabricage                                                     € 64.500
+
       820 Toeslag variabele indirecte verkoopkosten         € 30.000
               (6.000 x € 5)
Aan 563 Dekking afdeling Verkoop                                                        € 30.000

        601 Directe lonen                       €156.600
               (6.525 x € 24)
Aan 631 Verrekende directe lonen                                 € 156.600

       700 Voorraad gereed product                                € 322.500
                 (6.450 x € 50)
Aan 610 Standaard directe grondstofkosten                                           € 103.200
Aan 611 Standaard directe lonen                                                            € 154.800
Aan 612 Standaardtoeslag indirecte fabricagekosten                             €   64.500

 

       130 Debiteuren                       € 871.200
Aan 181 Te betalen OB                                                   € 151.200
Aan 840 Opbrengst verkopen                                         € 720.000                            
+
        800 Kostprijs verkopen           € 300.000
        (6.000 x € 50)
Aan 700 Voorraad gereed product                                  € 300.000

 

 

      910 Efficiencyresultaten                    € 2.760
      920 Prijsverschillen                           € 1.200
Aan 699 overboekingsrekening                                                               € 3.960

       899 Overboekingsrekening                          € 390.000
Aan 945 Dekkingsbijdrage                                                           € 390.000

b. Met behulp van de rekeningen in rubriek 9 kun je nu de winst-en-verliesrekening over april 2020 vaststellen:

Bedrijfsresultaat DC april 2020                                                                                €    181.350