Het gemengde budget

Het gemengde budget bestaat uit een vast budget voor de constante kosten uit een variabel budget voor de proportioneel variabele kosten. Het variabele deel van het budget is afhankelijk van de werkelijke prestaties van de draaierij. Daarom kan het gemengde budget pas na afloop van de periode worden vastgesteld. In de praktijk komt het vaker voor dat een gedeelte van de kosten van een afdeling constant en een gedeelte variabel is. Dan stellen we een gemengd budget voor een afdeling vast. Een deel van het beschikbare budget van de afdeling is dan onafhankelijk van de prestaties die de afdeling levert; een gedeelte is recht evenredig met de werkelijke prestaties van de afdeling. Een gemengd budget bestaat dus uit een gedeelte vast budget en een gedeelte variabel budget.

De formule voor voorcalculatorisch gemengd budget:

                N x Tc    +     B x Tv

De formule voor nacalculatorisch gemengd budget:

                 N x Tc    +    W x Tv

N  = normale bezetting
B  = begrote of verwachte bezetting
W = werkelijke bezetting
Tc = voorcalculatorisch tarief voor de constante kosten
Tv = voorcalculatorisch tarief voor (proportioneel) variabele kosten


Voorbeeldopdracht:
Van de draaierij van Wennemars BV zijn voor 2020 de constante kosten op €240.000 begroot en de proportioneel variabele kosten op € 275.000. De normale bezetting 12.000 machine-uren. De verwachte bezetting voor 2020 bedraagt 11.000 machine-uren. Over de maand september 2020 zijn de volgende gegevens beschikbaar:

  1. Bereken het gemengde budget voor de maand september 2020.
  2. Bereken de dekking over de maand september 2020.
  3. Analyseer het verschil over de maand september 2020.

Uitwerking met formules

a. stap 1: bereken het kostentarief per machine-uur: C +  V
                                                                                          N    W
€ 240.000 + € 275.000 = € 20 + € 25 = € 45
   12.000           11.000
stap 2: bereken de normale bezetting in de maand september 2020: normale bezetting / 12
12.000/12 =1.000 machine-uren.         
stap 3: bereken het vast budget: normale bezetting x constante kostentarief
1.000 x € 20 = € 20.000.  
stap 4: bereken het variabele deel van het budget: werkelijke prestaties x variabele kostentarief
900 x € 25 = € 22.500 
stap 5: bereken het gemengde budget voor de maand september: vast budget + variabel budget
€ 20.000 + € 22.500 = € 42.500.

b. De dekking voor de draaierij: aantal werkelijke prestaties x kostentarief
900 x € 45 = € 40.500

c. Om het verschil te analyseren hebben we weer de werkelijke kosten, het budget en de dekking nodig.

stap 1: Noteer alle gegevens

Om het verschil te kunnen analyseren zetten we voor de maand september 2020 de werkelijke kosten, het gemengde budget en de dekking naast.
De werkelijke kosten bedragen € 20.000 + € 21.400= € 41.400
Het vaste budget bedraagt € 20.000
Het variabele deel van het budget bedraagt € 22.500
Gemengd budget van de draaierij bedraagt € 42.500
De dekking bedraagt 900 x € 45 = € 40.500 elkaar
Bezettingsresultaat = C/N × (W - N) = € 20 × (900 - 1.000) = € 2000 nadelig.
Het budgetverschil wordt als volgt berekend:
de werkelijke kosten van de afdeling fabricage bedragen € 41.400
volgens het gemengd budget is toegestaan € 42.500
Budgetverschil is € 42.500 - € 41.400 = € 1.100 voordelig

stap 2: Maak een schematische overzicht:  
Werkelijke kosten                                 € 41.400
Budgetverschil                                                           € 1.100 voordelig        
Budget              € 20.000 + € 22.500 = € 42.500
Bezettingsresultaat                                                    € 2.000    nadelig
Dekking budget € 18.000 + € 22.500 = € 40.500
Totaal verschil                                                           € 900     nadelig