Overal om ons heen zien we kunst: of het nou in de openbare ruimte is, in de gangen van school, in het museum, op tv, in het theater … overal kom je er in aanraking mee, in heel veel uiteenlopende vormen. Maar waarom is er kunst? Wat is de functie van kunst? Met welk doel wordt het kunstwerk gebracht? Wat wil de maker of opdrachtgever ermee bereiken?
# Functie
Vaak zijn keuzes die de kunstenaar maakt met betrekking tot voorstelling, vormgeving, materiaal en techniek/theatervormgeving genomen met de bedoelde functie in zijn gedachten.
De functie van een kunstwerk ligt voornamelijk in het werk zelf, niet daarbuiten. Het is bijvoorbeeld een gevoel dat je erbij krijgt, een les die je erdoor leert of een bewustwording. Als het goed is komt de boodschap, de functie, naar jou. Je hoeft er alleen maar voor open te staan en goed te kijken!
Toegepaste kunst
Kunstwerken waarvan direct zichtbaar is wat hun belangrijkste functie is, en waar een bepaald praktisch gebruik aan vast zit, noemen we toegepaste kunst. Bijvoorbeeld: een gebouw, kleding of een poster.
Autonome kunst
Kunst die geen directe vaste functie heeft, noemen we autonome kunst. Autonoom wil niet meteen zeggen dat het geen doel heeft, maar is meer een op zichzelf staand werk. De bedoeling van het werk is nog geheel open en is vooral te maken met een esthetische functie.
Pipilotti Rist. Ever Is Over All https://www.youtube.com/watch?v=a56RPZ_cbdc
Atelier van de nederlandse kunstenaar Joep van Lieshout.
“Ik maak uitsluitend kunst waar niemand op zit te wachten.”
# Opdrachtgever
Wat meer duidelijkheid kan geven over het doel van een kunstwerk, is de bedoeling van de opdrachtgever van het werk.
Vóór de renaissance werden alle kunstwerken in opdracht gemaakt. Kerk en vorsten waren de belangrijkste opdrachtgevers. Zij bepaalden dus welke functie het moest hebben.
Middeleeuwse kunst: Beelden op de kathedraal van Reims. Kerk als opdrachtgever.
Dit werk vertelt een verhaal uit de Bijbel voor het gewone volk
dat over het algemeen niet kon lezen en schrijven.
Tijdens de renaissance veranderde het (zelf)beeld van de kunstenaar. Kunstenaars waren toen erg bewust van hun eigen talenten en waren dan ook niet bang om deze talenten tonen. In deze tijd begonnen zij ook werk ‘voor zichzelf’ te maken, dus zonder opdracht van een opdrachtgever.
In de moderne kunst vanaf 1900 werken kunstenaars erg vaak zonder opdrachtgever. Kunstwerken worden vaak pas na dat de maker het gemaakt heeft verkocht.
# De functie zit er in!
De functie van een kunstwerk ligt voornamelijk in het werk zelf, niet daarbuiten. Het is bijvoorbeeld een gevoel dat je erbij krijgt, een les die je erdoor leert of een bewustwording. Als het goed is komt de boodschap, de functie, naar jou. Je hoeft er alleen maar voor open te staan en goed te kijken!
Sommige werken hebben niet zozeer een speciale functie, ze zijn door de kunstenaar puur voor zichzelf gemaakt, gewoon omdat hij nu eenmaal kunstenaar is. Dit is het zogenaamde “art pour l’art”- principe (kunst met kunst als doel). Eigenlijk hetzelfde als waar dit mee begon: autonome kunst!
