Aftekenen
De basis voor een net werkstuk ligt bij het netjes aftkenen. Bij het aftekenen van het hout is het belangrijk om de lijnen dun te houden. Daarnaast moet je goed opletten dat je winkelhaak goed recht tegen het hout ligt zodat je lijn haaks kan aftekenen. Als verschillende maten achter elkaar moet aftekenen is het beter om ze bij elkaar op te tellen en de duimstok op dezelfde plek te laten liggen, dit zorgt voor een betere nauwkeurigheid.
Zagen
Als je een balk of een plank op maat gaat zagen zorg je ervoor dat je strak naast de lijn de plank afzaagd. De aftekenlijn blijft nog in het zicht tijdens het afzagen, hierdoor kun je blijven zien of je recht zaagt. Bij het zagen is het belangrijk dat je de wijsvinger langs het handvat houd, hiermee kun je de zaag sturen.
Afkorten en schulpen
Een houten balk of plank kan op twee manieren gezaagd worden. We kunnen het afkorten of schulpen. De handeling afkorten is aangegeven in de afbeelding met een groenen pijl. Bij het afkorten wordt het hout in de breedte doorgezaagd. Het schulpen wordt aangegeven in de afbeelding met een blauwe pijl. Bij het schulpen wordt het hout in de lengte doorgezaagd.
Schaven
De ware kunst van het houtbewerken begint bij het schaven. Maar dat is in het begin beslist niet zo eenvoudig als het lijkt, de juiste techniek en wat ‘fingerspitzengefühl’ zijn nodig om goed met een schaaf te kunnen werken. Eén van de meest voorkomende fouten van de beginnende schaver is, dat hij de schaafbeitel te diep zet. Vaak zelfs zo diep dat de schaaf meer begint te lijken op een ploeg.
Jou lichaamsgewicht speelt een belangrijke rol bij uw schaaftechniek. Om je gewicht goed te gebruiken is je houding belangrijk. Ga met je heupen en schouders evenwijdig aan de schaafrichting stevig staan, met je voeten een eindje uit elkaar. Druk bij het begin van elke schaaf gang vooral op de voorste handgreep. Oefen in het midden evenveel druk uit op beide handgrepen en druk aan het eind van de plank vooral op de achterste handgreep. Bij het schaven van lange werkstukken zul je moeten ‘meelopen’. Probeer dit zo te doen dat je de juiste houding behouwd.
Beitelen
Probeer altijd eerst zo veel mogelijk hout met andere middelen weg te nemen voordat je begint te beitelen. Zaag zo veel mogelijk hout weg voordat je het werk met de beitel afmaakt. Als je een gat maakt voor een pen-gatverbinding, boor dan eerst hout weg en werk het gat dan pas bij met de smalle hakbeitel.
Steek met een beitel altijd van je af, om verwondingen te voorkomen. Ga geduldig te werk en laat je niet verleiden om te veel ineens weg te steken. De beitel moet met één hand worden geduwd of geslagen; de andere hand geleidt de beitel. Afsteken met een beitel is moeilijk, maar geeft veel voldoening.
Praktische tips
Slijpen
Plaats de beitel plat op het voetplaatje, met de scherpe rand naar boven. Zorg er met je ene hand voor dat de beitel op het voetje blijft steunen. Met je andere hand duw je de beitel zacht tegen de slijpsteen. Haal de beitel van links naar rechts. Gebruik de gehele breedte van de slijpsteen. Ga niet over de rand heen, dan krijg je namelijk inkepingen in het staal.
Beweeg de beitel niet vanuit de pols. Deze wordt dan rond geslepen. Beweeg in plaats daarvan vanuit de ellenbogen, zodat de beweging stabiel is.
Maak vervolgens de slijpsteen goed nat. Leg de beitel met de vlakke kant op de fijne kant van de slijpsteen. Haal de beitel heen en weer, net zolang tot de braampjes volledig zijn verdwenen.
