Theorie + Vragen

Sommige fietsen hebben licht dat alleen op batterijen werkt. Op oudere fietsen zit vaak een dynamo. De batterijen en de dynamo geven elektriciteit.


De dynamo

Het licht op je fiets werkt op elektriciteit. Om die elektriciteit te krijgen heb je een spanningsbron nodig. Een batterij en een dynamo zijn allebei spanningsbronnen. Een spanningsbron geeft elektriciteit.


Batterijen gaan leeg en dan brandt je licht niet meer. Een dynamo gaat niet leeg. Je moet wel blijven fietsen, anders geeft de dynamo geen elektriciteit. Het wieltje van de dynamo zit tegen de band. Als je fietst, dan draait het wieltje rond. De dynamo geeft nu een spanning van ongeveer 6 volt.

De generator

Boven in een windmolen zit een heel grote dynamo. Een grote dynamo noem je een generator.
Een
generator geeft elektriciteit met een hoge spanning. Door de wind draaien de wieken van de windmolen. Als de wieken draaien, maakt de generator elektriciteit. Net als de dynamo op je fiets.

 

Het stopcontact
Thuis werken veel apparaten op de elektriciteit uit het stopcontact.
De spanning op een stopcontact is 230 volt.


De elektriciteit voor het stopcontact wordt gemaakt in een elektriciteitscentrale.
Daar staan grote generatoren. Die geven een spanning van wel 10.000 volt.
Ook de elektriciteit van de windmolens gaat naar de elektriciteitscentrale.
Een ander deel van de elektriciteit wordt gemaakt met waterkracht en met zonne-energie.

Van de elektriciteits-centrale gaat de elektriciteit via een
verdeelstation naar alle huizen.
Voordat de elektriciteit je huis binnen gaat, wordt de spanning verlaagd tot 230 volt.
Dat gebeurt in
transformator-huisjes. Daarna kun je de elektriciteit in huis gebruiken.

Gevaarlijke spanning

Je kunt een batterij vasthouden tussen duim en wijsvinger. Daar voel je niks van.
Dat komt doordat de spanning heel klein is (1,5 volt).
De spanning van een dynamo is een beetje groter (6 volt), maar die voel je ook niet.
6 volt is nog steeds een kleine spanning.


De spanning op een stopcontact is veel groter (230 volt). Dit is wel gevaarlijk.
De spanning op een stopcontact mag je nooit aanraken!

 

Veilige spanning

Op school doe je proeven met een veilige spanning. Voor proeven gebruik je daarom batterijen of een voedings-apparaat. Een voedings-apparaat verlaagt de spanning van het stopcontact, bijvoorbeeld tot 24 volt. Deze spanning is niet gevaarlijk.