Wat moet ik doen?
Voor deze week is er een speciale opdracht, deze staat op de volgende pagina. Lees als eerste de tekst hieronder door en bekijk de video, deze informatie heb je nodig voor de opdracht. Als je klaar bent met het lezen en maken van de opgaves ga je door naar de volgende pagina. Hierop staat precies uitgelegd wat je moet doen voor deze week. Als je Havo volgt, lees en maak dan ook de opdrachten die onder het kopje Havostof staan.
Leerdoelen basisstof 5:
- Na het volgen van deze les moet je de geologische tijdschaal kunnen aflezen.
- Je kan in eigen woorden uitleggen wat verwantschap is.
- Je kan een stamboom aflezen en omschrijven wie wel en niet met elkaar verwant zijn.
Wat is een geologische tijdschaal?
Binnen de biologie maken we gebruik van een geologische tijschaal. Binnen deze tijdschaal worden belangrijke gebeurtenissen, die door wetenschappers zijn ontdekt, aangegeven. De geologische tijdschaal is verdeeld in tijdperken die weer bestaan uit perioden. In afbeelding 32 op bladzijde 28 van je tekstboek zie een geologische schaal.
Wat staat er in de geologische tijdschaal volgens biologen?
Hieronder staat in chronologische volgorde (wat er als eerste gebeurde tot en met wat als laatste gebeurde) de geologische tijdlijn.
4600 miljoen jaar gelden
De aarde ontstaat en er was nog geen leven mogelijk. De temperatuur op aarde was nog veel te hoog om leven te hebben.
3800 miljoen jaar geleden
hierontstonden waarschijnlijk de eerste eenvoudige levensvormen. Deze levensvormen leefde in het water en er was nog geen zuurstof in de lucht. Uit eerste eenvoudige levensvormen ontstonden de bacterïen. Een deel van deze bacterïen kon zuurstof produceren.
3300 miljoen jaar geleden
De eencellige organismen ontstaan. Deze eencellige organismen konden fotosynthese laten plaatsvinden. Hierdoor kwam er langzaam meer zuurstof in de lucht en in het water
1600 miljoen jaar geleden
Uit de eencellige organismen ontstaan de eerste meercellige organismen. Binnen de biologie geloven veel wetenschappers dat dit kwam door de endosymbiosetheorie. Klik HIER voor een Engelstalig filmpje over endosymbiose (je kan bij automatisch vertalen Nederlandse ondertiteling aanzetten).
700 miljoen jaar geleden
De eerste dieren ontstaan. Hierbij moet je niet denken aan katten en honden, maar aan sponzen, holtedieren (kwallen), platwormen, weekdieren (inktvissen) en geleedpotige. Deze dieren kwamen alleen voor in de zeeën en oceanen. Op het land kwamen alleen nog maar bacterïen voor.
500 miljoen jaar geleden
De eerste landplanten verschenen. Doordat er planten op het land kwamen kwam er nog meer zuurstof in de lucht en veranderde het land in groenere omgeving. Ook ontstonden er gewervelde dieren, dit waren de vissen.
450 miljoen jaar geleden
Er ontstaan landdieren. De eerste landdieren waren voornamelijk geleedpotigen (pre-historische duizendpoten), daarna kwamen er andere gewervelden dieren zoals de amfibieën en de reptielen.
251 miljoen jaar geleden
Er kwam een enorme bloeitijd voor de reptielen. Er verschenen veel verschillende soorten sauriërs (hagedissen). Op het land leefden enorme dinosauriërs die een lengte van meer dan 25 meter konden hebben en ook in de zee leefden enorme sauriërs. Naast de sauriërs ontstonden er ook de eerste zoogdieren en vogels.
65 miljoen jaar geleden
Een enorm rotsblok (met een doorsnede van ongeveer 10 kilometer) zorgt ervoor dat alle sauriërs snel uitstierven. Het rotsblok sloeg in op de aarde en dit gaf een enorme explosie, waarna er grote bosbranden ontstonden en er enkele jaren zwarte rook en roet boven het aardoppervlak hangt. Door de zwarte rook kon er bijna geen zonlicht op de aarde schijnen en was de aarde continu donker was en het ook kouder werd. De sauriërs konden deze klimaatverandering niet overleven en stierven hierdoor uit. De zoogdieren en vogels konden dit wel overleven en konden zich hierna doorontwikkelen.
3 miljoen jaar geleden
De eerste primitieve mensachtigen verschijnen. Deze lijken nog veel meer op apen dan op mensen.
150 duizend jaar geleden
De gemeenschappelijke voorouder van de mens leeft in Afrika.
Als de video niet werkt, klik dan HIER.
Wat is verwantschap?
Veel mensen denken dat de mens afstamt van de apen, dit is alleen niet helemaal waar. De mens en de aap delen een gemeenschappelijke voorouder. Dit betekent dat de mens en de aap allebei ontstaan zijn door een mutatie of genetische variatie in een ander diersoort. uit dit diersoort (de gemeenschappelijke voorouder) zijn daarna twee nieuwe soorten dieren ontstaat, de mens en de aap.
Doordat de mens en de aap dezelfde gemeenschappelijke voorouder hebben zijn zij verwant aan elkaar. Andere diersoorten tonen ook verwantschap. Zo hebben bijvoorbeeld de tijger en de leeuw ook een gemeenschappelijke voorouder.
Door te kijken naar de stamboom van organismen kan je zien aan welke andere organismen zij verwant zijn. Als je kijkt naar afbeelding 37 op bladzijde 32 kan je een voorbeeld zien van een stamboom. Hierin kan je ook zien dat leeuwen en tijgers meer aan elkaar verwant zijn, dan tijgers en apen. In afbeelding 38 kan je een stamboom zien met daarin verschillende soorten organismen.