De eerste focus lag op de competenties van docenten. Al snel werd duidelijk dat het louter niet alleen gaat om competenties maar vooral om het gedrag van de docent, een rol die vervuld wordt als professional en als persoon (Vink, 2012).
Kijkende naar het Karrenwiel van Vroemen (2013) gaat het om investeren in de factoren van het karrenwiel die leiden tot geïnspireerd samenwerken, deze factoren gaan over gedrag waardoor het meer voor de hand ligt om de focus te leggen op het gedrag van docenten. Gedrag dat ‘zichtbaar’ wordt door het naleven van de principes van Hargreaves en O’Conner (2018). Het gaat immers om een cultuur creëren waarin geleerd wordt van en met elkaar.
Hargraeves en Fullan (2012) schetsen hoe docenten binnen een beroepsgroep professioneel samenwerken. Het gaat om hoe docenten zich samen inspannen en daadwerkelijk samen aan het werk gaan in plaats van alleen maar samen praten, delen en reflecteren. In Figuur 3 staan de tien principes van Hargreaves en O’Conner (2018) beschreven, die een bruikbaar uitgangspunt vormen om samenwerken in de context van een school te realiseren.
Principes/gedrag |
Wat wordt verstaan onder principes |
Collectieve autonomie |
Hierbij zijn docenten onafhankelijk van top-down opgelegde bureaucratie |
Collectieve doelgerichtheid |
De overtuiging dat we met elkaar een verschil kunnen maken voor onze studenten |
Gezamenlijk onderzoek |
Samen problemen, situaties en verschillen in lespraktijk analyseren om beter te worden in wat je doet |
Gezamenlijke verantwoordelijkheid |
De verplichting om elkaar te helpen om goed onderwijs te realiseren |
Gezamenlijke initiatieven |
Iedereen doet mee om elkaar te ondersteunen en beter te worden in je vak |
Wederzijds dialoog |
Docenten spreken met elkaar over het werk dat zij doen en er wordt feedback gegeven aan elkaar |
Gezamenlijk werk uitvoeren |
Samen aan het werk door samen een planning te maken |
Gezamenlijke visie, doel en ambitie |
Het gaat om doelen gericht op de ontwikkeling van studenten als student en burger |
Samenwerking met studenten |
Studenten zijn actief betrokken en werken samen met docenten aan hun ontwikkeling |
Iedereen kent het grote plaatje |
Iedereen weet waar we op uit zijn, ze zien het voor zich, leven ernaar en realiseren het met elkaar. |
Figuur 3. Collaborative Professionalism. Aangepast overgenomen uit When Teaching Together Means Learning for All van Hargreaves, A. & O’Connor, M.T., 2018. Corwin Press, a Sage company, Thousand Oaks, CA, USA. Copyright by Corwin.
Samenwerken is complex en behelst vakmanschap welke geleerd kan worden (Sennett, 2012).Leren vraagt om reflectie en aandacht waar ruimte voor nodig is. Ruimte om samen effectief bezig te zijn, samen besluiten te nemen, wat maakt dat de professionaliteit van docenten wordt vergroot (Hargreaves & Fullan, 2012).