Als leerkracht ben je altijd onderdeel van een team en organisatie. Dit zorgt ervoor dat je als leerkracht meestal geen invloed hebt op bepaalde handelswijzen en keuzes die er worden gemaakt. Sommige scholen werken wel met een MR en een werkverdelingsplan, dit zorgt voor meer invloed in de keuzes. Je kunt ook zelf kijken welke handelswijze en organisatie bij jou past. Waar komen ze tegemoet aan jouw behoeften? Hier zou de leerkracht zich kritisch in kunnen verdiepen, zodat je op een werkplek terecht komt die bij jou past. Zorg ervoor dat de organisatie voor jou voldoet een de psychologische basisbehoeften: relatie, competentie en autonomie. Deze basisbehoeften zorgen ervoor dat je kunt presteren, gezond en gelukkig blijft (Wingerden & Kraus-Hoogeveen, 2018).
Daarnaast blijven er altijd punten waar je als leerkracht geen invloed op hebt. Volgens onze expert, Marleen Holtkamp, is het daarom belangrijk om je te richten op dingen waar je wel invloed in hebt. In dat gebied kun je namelijk veranderingen creëren.
Ook speelt het takenpakket van de leerkracht een grote rol bij het ervaren van werkdruk. Volgens Annemieke Schoemaker en Marleen Holtkamp (experts), voeren leerkrachten vaak taken uit die overbodig zijn. Het document ‘ruimte en regels’ geeft scholen en organisaties handvatten om kritisch te kijken naar hun takenpakketten. Een aanbeveling is dan ook om regelmatig te checken welke taken van belang zijn binnen jouw school/organisatie, waar wil je de prioriteit leggen en welke taken kunnen eventueel weg kunnen (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Inspectie van Onderwijs, 2017). Durf hier als leerkracht kritisch naar te kijken en vragen te stellen over de taken die uitgevoerd (moeten) worden.
De mindset van een leerkracht is van belang bij het gevoel van werkdruk. Men kan fixed denken en daarbij de nadruk leggen op het negatieve en veelal denken in problemen. Daarnaast kan men growth denken en daarbij inzoomen op het positieve en denken in oplossingen. Volgens Yeager en Dweck (2012) gaat men, wanneer ze richting een growth mindset groeien, uit van zaken die werken en geloven zij in de ontwikkeling van competenties. Voor meer informatie over een growth mindset wordt het boek ‘Mindset: verander je manier van denken om je doelen te behalen’ van Carol Dweck aangeraden.
Tevens zijn er werkdrukgelden vanuit de overheid die een school kan inzetten. Onderwijsvakbonden, kabinet en PO-Raad hebben op 9 februari 2018 een akkoord bereikt over het terugdringen van de werkdruk in het basisonderwijs (PO-raad, z.d.). In dit werkdrukakkoord staat dat scholen in het basisonderwijs elk jaar 237 miljoen euro extra krijgen om de werkdruk aan te pakken. Elke school mag dit invullen op zijn eigen manier, bijvoorbeeld door extra onderwijsassistentes in de klas, een vakleraar gym of een keer per week een leerkracht voor de groep zodat de groepsleerkracht administratieve taken kan doen. Op de website van CNV Onderwijs kun je berekenen hoeveel geld er voor jouw school beschikbaar is (Platform Werkdruk, 2018).
Annemieke Schoemaker en Marleen Holtkamp hebben boeken geschreven over de werkdruk in het onderwijs. 'Druk, druk, druk' is een boek van Annemieke Schoemaker met inspirerende ideeën over slimmer organiseren en handelen. De lezer leert het fenomeen werkdruk uit elkaar te halen in verschillende lagen of niveaus, en vindt bij elke laag inzichten en voorbeelden van scholen die effectief bleken in het vergroten van het werkplezier. Daarnaast heeft Annemieke Schoemaker ook het boek ‘Van werkdruk naar werkplezier in het onderwijs: een combinatie van timemanagement en klassenmanagement’ geschreven. Dit boek geeft concrete handvatten voor time- en klassenmanagement om werkdruk terug te brengen en het plezier in het werk te laten groeien.
Marleen Holtkamp heeft ook een boek timemanagement voor leerkrachten geschreven: ’Timemanagement voor leerkrachten. Over werkdruk tackelen en muggen meppen’. Marleen laat in dit boek zien hoe je lucht in je rooster (en hoofd) creëert. Door slimmer te plannen, efficiënt te e-mailen en prioriteiten te stellen, is er veel tijd te winnen.