De Vierde Engelse Zeeoorlog
In de 17e eeuw had Nederland gevochten tegen Engeland op zee. Deze oorlogen waren bedoeld om de Nederlandse zeemacht te breken, aangezien Nederland een grote handelsconcurrent was van Engeland. Aangezien Nederland wapens verkocht aan de revolutionaire Amerikanen, brak in 1780 de Vierde Engelse Zeeoorlog uit. Aangezien de glorietijd van de Republiek was afgelopen en Nederland minder schepen kon bouwen, wonnen de Engelsen.
De patriotten
Door de economische en politieke neergang van de Republiek, kwamen de patriotten op. Deze burgers waren geïnspireerd door de Verlichting en de Amerikaanse Revolutie. Ze gaven de stadhouder en de regenten de schuld van de werkeloosheid. De patriotten wilden meer democratie in Nederland, meer politieke invloed naar de burgers en het aftreden van de stadhouder.
Pamfletten en ideeën
Nederland werd verdeeld in twee kampen; De patriotten en de orangisten (aanhangers van de stadhouder). Beide kampen verspreidden pamfletten, waar de problemen van de Republiek in stonden vermeld en eventuele oplossingen. Het is te vergelijken met een verkiezingsprogramma van een politieke partij. De patriotten verspreidden het idee van nationalisme (het gevoel van samenhorigheid door geschiedenis, cultuur en taal). De Patriotten waren trots op hun land en hun geschiedenis. Ze bewonderden vooral de Batavieren, die tegen de Romeinen in opstand waren gekomen.
De strijd in Nederland
De patriotten wilden de macht overnemen in Nederland. Vanaf 1786 begonnen ze, via vrijkorpsen (gewapende burgers), verschillende steden over te nemen. Stadhouder Willem V werd verjaagd en moest hulp vragen aan zijn zwager, de koning van Pruisen. In 1787 trok het Pruisische leger de Republiek binnen om de orde te herstellen. Duizenden patriotten vluchtten naar Frankrijk.
Politieke veranderingen vanaf 1795
In 1795 begon de Bataafse Revolutie, een democratische revolutie in Nederland. De patriotten, samen met Franse legers, vielen de Republiek binnen en grepen de macht. Weer moest de stadhouder vluchten. Zoals in Frankrijk was gebeurd, riepen de Patriotten ook een verlichte Republiek uit met kiesrecht; De Bataafse Republiek.
In 1796 kregen Nederlandse Joden dezelfde burgerrechten als alle andere Nederlanders. In 1798 kreeg Nederland zijn eerste grondwet, waarin stond dat het land voortaan een eenheidsstaat was (geen losse gewesten meer) en via gemeenten en provincies werd bestuurd. De rijksoverheid was het algemeen landelijk bestuur, waar de gemeenten en provincies naar moesten luisteren. Er kwamen veel nationale maatregelen, zoals: nationale spellingsregels, nationale rijksbelastingen en nationaal onderwijs (1806). Openbare scholen (scholen zonder politieke of religieuze voorkeuren) werden door heel het land gesticht.
De Franse overheersing
Helaas kregen de Fransen steeds meer te zeggen in Nederland, onder Napoleon. Nederland werd aangesloten aan het Franse rijk, als een vazalstaat. De democratie werd afgeschaft en viel onder Napoleons dictatuur. Zowel de Bataafse Revolutie als de Republiek werd opgeheven; Nederland werd een koninkrijk. In 1813 verjaagden de Pruisische en Russische legers de Fransen uit Nederland.
De Franse tijd (1795-1813)
Deze periode kende veel invloed uit Frankrijk. Zo kwamen verlichte ideeën in Nederland en namen we het metriek stelsel (meter, liter en gram) over. Uiteindelijk kwam de Code Civil ook in Nederland en werd de dienstplicht ingeroepen; Vele Nederlandse mannen moesten vechten in het Franse leger. Ook werd de burgerlijke stand ingevoerd. Hierin stonden de burgers van Nederland geregistreerd. Sindsdien heeft iedere burger een achternaam. Vaak kozen de burgers hun geboorteplaats of beroep als achternaam; Wim van Tilburg, Jan Tuinman.
Huiswerk: 11-03-2020 (ook de vragen opschrijven!!!)
1. Waarvan kregen de stadhouder en de regenten de schuld, volgens de patriotten?
2. Noem een verschil tussen de patriotten en orangisten.
3. Wat is een pamflet en wat schreven de patriotten en orangisten er vroeger in?
4. Wat veranderde er op politiek gebied in 1798.
5. Welke nationale maatregelen werden ingevoerd in 1798?
6. Waardoor eindigden de Bataafse Revolutie en de Bataafse Republiek?
7. Noem drie dingen die Nederland overnam van Frankrijk tussen 1795 en 1813.