Experiment

Het verband tussen de valafstand en de valtijd

fig 1a valproef
figuur 1a

Een kogel wordt opgehangen aan een elektromagneet. Met een druk op de knop wordt de stroom in de spoel uitgeschakeld en tegelijkertijd een elektronische klok ingeschakeld. De kogel valt op een schakelaar die de klok stil zet. De valtijd kan worden afgelezen.

Ben je in de gelegenheid een echt experiment te doen? Doen!

figuur 1b - schema
figuur 1b

Vraag het materiaal voor de valproef en maak de opstelling van figuur 1a volgens het schema van figuur 1b. Laat de schakeling controleren voordat je de spanning inschakelt.
Benodigdheden: een voeding; een spoel van 1200 windingen met kern; 2 schakelaars; een teller; een tafelklem; een statiefstang van 100 cm; een T-klem; een stalen, een plastic en een houten kogel; 6 gekleurde snoeren en 1 meetlint.

Kun je niet beschikken over het materiaal voor de proef? Doe de simulatie.

SimulatieVan het bovenstaande experiment bestaat ook een simulatie. Klik daarvoor hier en voer het experiment virtueel uit.

Uitvoering

 

 

2a    

Hang de kogel op ongeveer 0,5 m hoogte boven de schakelaar aan de spoel. Meet vervolgens nauwkeurig de valafstand. Houd hierbij rekening met de diameter van de kogel en de hoogte van de schakelaar.

2b

Meet de valtijd van de kogel drie keer. Als je het aantal seconden op 2 decimalen afrondt, komt er dan steeds hetzelfde uit?

 

Zo ja: Je hoeft maar 1 metingen per afstand te doen. Rond af op 2 decimalen.

Zo nee: Meet steeds per afstand 3 maal en noteer het gemiddelde aantal seconden, afgerond op 2 decimalen.

2d

Neem de tabel over. Meet de valtijden van de ijzeren kogel voor valafstanden van ongeveer 90, 80, 70, 60, 50, 40, 30, 20, 10 en 5,0 cm. Meet wel telkens nauwkeurig de werkelijk ingestelde afstand. Noteer je waarnemingen in de tabel.

 

2e

Verwerk nu in een diagram je meetresultaten uit 2d en teken met potlood en een mooie vloeiende kromme, de afstand-tijd-grafiek van de vallende kogel.

 

2f
Ga na of je grafiek klopt met de volgende gemeten valtijden. Je kunt hieraan zien of je voldoende nauwkeurig gewerkt hebt. Bij 36 cm hoort ongeveer 0,27 s; bij 53 cm 0,33 s en bij 75 cm hoort 0,39 s.
 

Controle van 2e