De VVD werd in 1948 opgericht door vrijzinnig-democraten en liberalen die vóór de oorlog twee aparte partijen vormden. Lange tijd bleef de partij een beperkte groep kiezers aanspreken. Hoger opgeleide zelfstandigen (vaak advocaten, artsen) en ondernemers waren goed vertegenwoordigd in de VVD. Pas in de jaren zeventigslaagde de VVD erin een bredere groep kiezers te bereiken.
Hoewel de VVD dus een brede liberale partij wil zijn, is er toch vaak discussie over de koers van de partij. Sommigen leggen meer nadruk op oude standpunten, zoals terugdringen van criminaliteit, het handhaven van de de recht in Nederland en een streng immigratiebeleid. Anderen benadrukken bijvoorbeeld het belang van gelijke kansen, mileu of bescherming van de privacy. Verder bepeilt de VVD vaak minder overheidsuitgaven en meer ruimte voor de vrije markt.
Bekende politici van de VVD zijn onder anderen Hans Wiegel, Ed Nijpels, Frits Bolkestein en Mark Rutte.