Het Ethiekkompas is een concrete uitwerking van moreel beraad voor vragen rond onderwijs en digitalisering. Bij moreel beraad ga je met een groep in gesprek over een ethische vraag. Daarbij verken je het vraagstuk, verzamel je argumenten en weeg je die argumenten. Je wordt uitgedaagd om de argumenten en het uiteindelijke oordeel af te meten aan de waarden die betrokkenen, je organisatie of jijzelf belangrijk vinden. Het is daarbij belangrijk los van je eigen belangen te denken en te redeneren vanuit het perspectief van de verschillende betrokkenen. Dit wordt ook wel alpartijdigheid genoemd.
Moreel beraad kan helpen ethische vragen op een systematische manier te benaderen en tot beter onderbouwde antwoorden te komen. In de meest praktische toepassing is moreel beraad een kwestie van argumenteren. Het uiteindelijke doel is op basis van argumenten tot afgewogen morele oordelen te komen.
Maar ethiek is niet alleen maar een intellectuele onderneming. Gevoel en intuïtie vormen vaak het startpunt van ethische reflectie. Je kunt morele intuïties en emoties zien als een antenne voor ethische vraagstukken. Door die af te zetten tegen de beschikbare feiten en bestaande normen en waarden, kan de vraagsteller in een afgewogen proces proberen tot een evenwicht te komen dat helpt bij het formuleren van een moreel oordeel. Het bijgaande model laat dit goed zien.
Het is niet altijd mogelijk om met moreel beraad tot consensus te komen. Dat betekent niet dat het beraad zinloos is geweest: ook als de groep niet tot consensus komt, is expliciet gemaakt welke waarden op het spel staan en hoe daarover wordt gedacht.
Er valt niet altijd een eenduidig antwoord te geven op de vraag of een handeling goed is. De antwoorden op ethische vragen zijn vaak tijdelijk, en afhankelijk van de normen en waarden van degenen die betrokken zijn bij een situatie. Dat betekent niet dat een ethisch oordeel vrijblijvend is.