Stap 2

Koude Oorlog en wapenwedloop
De Cubacrisis was zo gevaarlijk voor de wereld omdat de VS en de Sovjet-Unie tot dan toe een wapenwedloop met elkaar hadden gehouden. Door die wapenwedloop waren beide landen in staat om elkaar volledig te vernietigen. Het begon met de Amerikaanse bom. Kijk naar de film ‘De atoombom, een allesverwoestend wapen’.

De atoombom - een allesverwoestend wapen

De bom maakte diepe indruk op de Sovjet-Unie. Het land stond tegenover de VS en het voelde zich bedreigd door deze vijand met zo’n machtig wapen. Daar kun je alleen maar een net zo machtig wapen tegenover zetten. Het spreekt vanzelf dat de VS de benodigde kennis om de bom te maken, niet met de Sovjets wilde delen. Stalin zette alles op alles om de achterstand in te lopen en dat lukte veel sneller dan verwacht. In 1949 hield de Sovjet-Unie zijn eerste kernproef. Hiermee begon de wapenwedloop tussen de VS en de Sovjet-Unie pas echt. Om elkaar af te troeven maakten beide landen steeds meer en steeds krachtiger atoombommen en raketten en vliegtuigen om deze bommen naar hun doel te sturen.

Eind jaren ’50 hadden de VS en de Sovjet-Unie meer dan voldoende atoombommen om elkaar en de rest van de wereld te verwoesten.
De hele mensheid kon worden uitgeroeid. De mogelijkheid dat het zo uit de hand zou kunnen lopen weerhield beide regeringen ervan om de atoomwapens ook daadwerkelijk in te zetten.

De wapens hadden vooral de functie om elkaar in toom te houden. Gebruik van een kernwapen leidt tot vergelding met gelijke munt. Dit nieuwe evenwicht heet ‘wederzijdse afschrikking’.

Cuba kwam in de invloedssfeer van de Sovjet-Unie
In 1959 kwam Cuba in de invloedssfeer van de Sovjet-Unie terecht. Dat kwam omdat de Cubaanse dictator Fulgencio Batista, die goede relaties met de VS onderhield, werd verdreven door communisten onder leiding van Fidel Castro.
De Verenigde Staten riepen kort daarna een handelsembargo af over Cuba.
Dat wil zeggen dat Amerikaanse bedrijven geen zaken meer mochten doen in of met Cuba. Zo werd in 1960 de import van suiker uit Cuba gehalveerd.
De Sovjet-Unie sprong in dat gat en steunde Cuba. Voor de Russen was Cuba, zo dicht bij de Verenigde Staten, een prachtige uitvalsbasis. In ruil voor de Sovjetsteun liet Cuba toe dat de Sovjet-Unie kernraketten plaatste en lanceerinrichtingen bouwde.

De Sovjet-Unie had twee redenen om kernraketten in Cuba te plaatsen.
In de eerste plaats hadden de VS kernraketten geplaatst in Engeland, Italië en Turkije, gericht op de Sovjet-Unie. De raketten op Cuba herstelden het evenwicht. In de tweede plaats wilde het voorkomen dat de VS Cuba nog eens zou aanvallen (denk aan het Varkensbaai-incident uit het filmpje ‘Cubacrisis in 4 minuten’).

Vragen:

  1. In 1939 waren de Amerikanen bang dat een ander land hen voor zou zijn met een atoombom. Om welk land ging het?
  2. Waarom wilde ook de Sovjet-Unie na het einde van de Tweede Wereldoorlog over atoombommen beschikken?
  3. Waarom durfden de VS en de Sovjet-Unie elkaar niet met hun atoombommen te bestoken?
  4. Hoe probeerde men in 1961 de regering van Castro omver te werpen?
  5. Waarom wilde de Sovjet-Unie kernraketten in Cuba plaatsen?