Wat is systematiek (ook wel classificatie)?

Al eeuwenlang proberen wetenschappers om alle levensvormen in groepen in te delen. Het hele systeem van wetenschappelijke naamgeving en ordening van soorten dat daaruit ontstaan is, heet taxonomie. Om verwarring te voorkomen, heeft elke soort een unieke wetenschappelijke naam die uit twee delen bestaat. Dit systeem is bedacht door de Zweedse wetenschapper Linnaeus. Het eerste deel van de wetenschappelijke naam geeft aan tot welk geslacht het dier behoort, het tweede deel geeft de soortnaam aan.

Een Luipaard wordt bijvoorbeeld Panthera pardus genoemd. Deze wetenschappelijke naam is altijd in het Latijn en wordt cursief weergegeven. De geslachtsnaam begint altijd met een hoofdletter en de soortnaam met een kleine letter. Wij mensen heten bijvoorbeeld officeel Homo sapiens. is. Een ondersoort ontstaat wanneer planten of dieren afgezonderd van elkaar leven. Deze evolueren dan waardoor ze minder op elkaar lijken. Zijn de verschillen zo groot dat ze zich niet meer met elkaar kunnen voortplanten, dan zijn het aparte soorten geworden.

Alle organismen die wel gezamenlijk vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen behoren tot dezelfde soort. Of organismen tot dezelfde soort behoren kan je ook afleiden aan de binaire naam. In deze naam wordt met het eerste deel van de naam het geslacht aangeduid en bij het tweede deel van de naam wordt de soort aangeduid. Om vruchtbare nakomelingen te kunnen produceren moeten individuen tot dezelfde geslacht én hetzelfde soort behoren. De chimpansee en de Bonobo behoren wel tot dezelfde familie (Pan), maar niet tot dezelfde soort. Onderling voortplanten is dus niet mogelijk. Organismen met alleen eenzelfde soortsaanduiding, maar een heel andere geslachtsnaam behoren ook niet tot eenzelfde soort.

Naamgeving

In het systeem van Linnaeus worden organismen ingedeeld door naar overeenkomsten in uiterlijke kenmerken te kijken. Soorten worden gegroepeerd in geslachten, families, orden, klassen, stammen en rijken. Van klein naar groot behoort elk dier dus tot een bepaalde soort, tot een bepaald geslacht, een bepaalde orde etc. Binnen de rijken worden er vier verschillende rijken onderscheiden, namelijk de bacteriën, planten, schimmels en de dieren.

Daarnaast bestaat het dierenrijk ook uit twee afdelingen, dieren zijn onder te verdelen in twee groepen: ongewervelde dieren en gewervelde dieren. Kenmerkend aan de gewervelde dieren is dat zij een inwendig skelet hebben en een wervelkolom. De indeling van de gewervelde dieren telt vijf klass: vissen, amfibiën, reptielen, vogels en zoogdieren.

Systeem van Linneaus

Ordening

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vroeger kon men dieren en planten eigenlijk alleen maar indelen op basis van hun uiterlijke kenmerken. Hoe meer twee soorten op elkaar lijken, hoe meer ze aan elkaar verwant zijn, dacht men. Maar tegenwoordig kan men DNA-volgordes bepalen, DNA is het erfelijke materiaal dat elk levend organisme in zijn celkern heeft zitten. Het DNA bepaald de uiterlijke kenmerken, de bouw en de werking van een organisme. Aan de hand van DNA-volgordes kunnen onderzoekers bepalen of er verwantschappen zijn tussen organismen.

Zo blijkt soms dat twee dieren die op elkaar lijken helemaal niet zo nauw aan elkaar verwant zijn als eerder gedacht. Op basis van dit soort nieuwe inzichten kan de indeling van een organisme worden aangepast. Omdat er steeds meer bekend word over het DNA van organismen, is de indeling van soorten nog sterk in beweging en verandert die voortdurend.

Dierlijke cel

Gentische onderdelen

 

 

 

 

 

 

Opdrachten:

Maak de onderstaande opdrachten en bewaar de opdrachten door een screenshot ervan te maken als bewijs voor in je portfolio!

Biologie pagina

Indeling van organismen