Kwartielen

Boxplots

Een andere manier om naar de gegevens te kijken is de volgende. Deel de populatie in in vier gelijke stukken (kwarten). Zet daarvoor eerst alle data op volgorde van grootte. Als voorbeeld nemen we de gemiddelde cijfers in de A/C-groep. Dat zijn er 43:
6,0 ; 6,0 ; 6,1 ; 6,5 ; 6,5 ; 6,5 ; 6,5 ; 6,5 ; 6,5 ; 6,6 ; 6,6 ; 6,8 ; 6,8 ; 6,8 ; 6,9 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,0 ; 7,2 ; 7,3 ; 7,3 ; 7,3 ; 7,5 ; 7,5 ; 7,5 ; 7,5 ; 7,5 ; 7,6 ; 7,8 ; 7,8 ; 8,0

Deze verzameling cijfers verdeel je in twee gelijke helften van elk 21 cijfers. Het middelste cijfer is 7,0; dat is hierboven vet gemaakt. Links daarvan staan van de data en rechts daarvan ook. Dit is de mediaan van de cijfers. Bij een even aantal cijfers zijn er twee middelsten. In dat geval nemen we het gemiddelde van die middelsten; dat is dan de mediaan.
De mediaan verdeelt de cijfers in twee even grote helften.
Op dezelfde manier bepaal je het middelste cijfer van de linkerhelft en ook van de rechterhelft. Die zijn ook vet: 6,6 en 7,3. Dat zijn de zogenaamde kwartielen. 6,6 is het eerste kwartiel, 7,3 is het derde kwartiel. Het tweede kwartiel is de mediaan. De kwartielen verdelen de verzameling van alle data dus in vier gelijke stukken; elk van (ruwweg) .

 

 

 

 

 

 

Opmerking:

Het gaat hier om een globale verdeling; kwartielen worden gebruikt voor grote databestanden.
Dan doet het er niet toe of je de mediaan zelf wel of niet mee laat doen bij de kleinste helft om
het eerste kwartiel te bepalen.
Voorbeeld: het eerste kwartiel van de lengtes van Nederlandse 18-jarige jongens is 178,4 cm;
dat betekent dat van de Nederlandse 18-jarige jongens korter dan 178,4 cm is en
langer dan 178,4 cm. Niemand is exact 178,4 cm; de precieze lengte van 178,4 cm is niet
interessant.
Om misverstanden te voorkomen zullen we de volgende afspraak gebruiken:

  • het eerste kwartiel is de mediaan van de linkerhelft, exclusief de eventuele middelste score,

  • het derde kwartiel is de mediaan van de rechterhelft, exclusief de eventuele middelste score.