Je weet dat je met het gebruik van voorbehoedsmiddelen een zwangerschap kunt voorkomen.
Het condoom is het enige voorbehoedsmiddel dat je ook beschermt tegen een geslachtsziekte.
Geslachtsziekten
Ziekten die overgedragen worden door seksueel contact heten soa ofwel seksueel overdraagbare aandoeningen. Geslachtsziekten worden tot de soa gerekend.
Soa's worden overgedragen door de slijmvliezen in de geslachtsorganen. Dat kan bij vrijen, maar ook als iemand met zijn of haar mond met een geslachtsorgaan in aanraking komt (oraal contact).
Slijmvliezen komen voor in het ademhalingsstelsel, het verteringsstelsel, het uitscheidingsstelsel (nieren) en de geslachtsorganen. Via slijmvliezen kunnen ziekteverwekkers gemakkelijk worden overgedragen.
De ziekte van pfeiffer (‘kissing disease’) wordt ook via slijmvliezen overgedragen. De ziekte veroorzaakt een langdurige vermoeidheid en griepachtige verschijnselen.
We bespreken een aantal van de meest voorkomende soa:
Syfilis
Syfilis wordt veroorzaakt door bacteriën. De syfilisbacterie groeit vooral goed op geslachtsorganen maar kan zich ook in de mond voortplanten. Als de syfilisbacterie in het bloed terechtkomt, kunnen er overal in het lichaam bacteriekolonies gaan groeien. De wetenschappelijke naam voor de syfilisbacterie is Treponema pallidum. Syfilisbacteriën zijn heel klein en moeilijk te bestrijden.
Tegenwoordig is syfilis erg zeldzaam in Nederland, maar vroeger kwam het veel voor. De ziekte kon toen nog niet worden genezen met een geneesmiddel. Als iemand nu syfilis heeft, wordt het bestreden met een antibioticum.
Op de afbeelding zie je ‘syfilislijers’ in de middeleeuwen.
De bruine vlekken op het lichaam zijn symptomen (ziekteverschijnselen). Bekijk de afbeelding en lees de tekst hieronder voor de symptomen bij syfilis.
Chlamydia
Chlamydia wordt veroorzaakt door een bacterie. Net als virussen is de chlamydiabacterie erg afhankelijk van de cellen waar hij op groeit. Chlamydia komt in Nederland regelmatig voor (ca. 10.000 mensen). Mensen die besmet zijn hebben vaak geen duidelijke klachten en kunnen er zo vaak lang mee blijven rondlopen.
Hieronder zie je hoe de ziekte onvruchtbaarheid kan veroorzaken bij vrouwen.
Er bestaat geen vaccin tegen chlamydia. De ziekte wordt bestreden met antibiotica.
Gonorroe
Gonorroe staat bekend als druiper. De ziekte wordt veroorzaakt door een bacterie met de wetenschappelijke naam Neisseria gonorrhea. In Nederland zijn een paar duizend mensen besmet met deze bacterie.
Bij vrouwen kan de bacterie leiden tot ontsteking van de eileiders. Mannen hebben last van een groenige of gelige pusafscheiding uit de penis en een branderig gevoel bij het plassen. Bij gonorroe kunnen ontstekingen optreden, net als bij chlamydia.
Soms zijn er geen klachten. Gonorroe kan worden behandeld met antibiotica.
Candida albans
Candida is een schimmelinfectie. De Candida-schimmel komt bij vrijwel iedereen voor, maar de meeste mensen worden er niet ziek van. Als je afweer verzwakt is, kan de gist uitgroeien tot draden en problemen veroorzaken. Een arts zoekt daarom ook vaak naar de oorzaak van de verminderde afweer waardoor Candida een kans heeft gekregen.
Een Candida-infectie kan leiden tot chronische(langdurige)klachten. De symptomen zijn vrij algemeen en het is daarom lastig om vast te stellen of iemand Candida heeft.
Enkele symptomen zijn:
Wat te doen als je denkt dat je een SOA hebt?
Als je een keer onveilig seks hebt gehad en je hebt daarna vage klachten aan je geslachtsdeel, buik, of keel dan kan het zijn dat je een SOA hebt. Hier hoef je je absoluut niet voor te schamen. De GGD heeft een speciale kliniek waar ze je kunnen helpen met je klachten. Vaak moet je van te voren een vragenlijst invullen en aan de hand daarvan kan je een afspraak maken.
De mensen van de kliniek die vertellen je vervolgens hoe je je eigen slijmvliezen moet afnemen met een wattenstaafje en bekijken daarna in het lab of er bepaalde bacteriën of virussen groeien. Als het wel zo is, dan krijg je een mailtje met welke antibiotica of andere medicijnen je nodig hebt en het advies om een paar weken geen seks te hebben. Meestal ben je na uiterlijk 6 weken weer helemaal SOA vrij en is er niets meer aan de hand.
HIV en Aids
De ziekte Aids wordt veroorzaakt door het HIV-virus. Dit is ook een geslachtsziekte. Wanneer je het HIV-virus bij je draagt, ben je HIV-positief.
Als je HIV hebt, ben je niet direct ziek. Het HIV-virus breekt het afweersysteem af. Als je afweersysteem slecht werkt, word je sneller ziek en doe je er langer over om weer beter te worden. Langzaam wordt het afweersysteem slechter. Wanneer je afweersysteem niet meer werkt, wordt de diagnose aids gesteld. Aids is eigenlijk een soort verzamelnaam voor allerlei ziektes die je krijgt wanneer je afweersysteem niet meer werkt. De gemiddelde tijd tussen besmetting en ‘uitbreken’ van aids is 9 jaar.
In dit filmpje wordt het nog eens kort uitgelegd.
Bekijk het filmpje: Wat is aids?