We kennen de Zuid-Amerikaanse steden vooral van de duizenden favela’s. Deze illegale buurten of zelfbouwbuurten worden in het Engels een informal city genoemd, een stad met buurten of wijken die zonder enige planning vooraf gebouwd zijn.
Deze wijken hebben geen legale status en hun bewoners ontvangen geen eigendomspapieren. Velen leggen zich daar niet bij neer, vechten voor een legalisering en eisen (betere) publieke voorzieningen. Zij worden daarbij geholpen door de Cities Alliance, een samenwerkingsverband van de Wereldbank, de VN-Habitat, twaalf landen (waaronder Brazilië en Chili), tal van gemeentebesturen en internationale en nationale particuliere organisaties. Onder het motto ‘Cities without slums’ ('steden zonder sloppenwijken') roept de Alliantie op sloppenwijken niet te slopen, maar over te gaan tot het verbeteren van de woonomstandigheden in deze buurten.
Als bewoners de garantie krijgen dat hun woning niet gesloopt zal worden of wanneer gemeentebesturen voor publieke voorzieningen zorgen, zoals het aanleggen van wegen en de aansluiting op elektriciteit en water, zie je een explosie van bouwactiviteiten door de bewoners.
Een mooi voorbeeld is de zelfbouw in de wijk Tacagua in La Paz in Bolivia:
1980: de begane grond is gebouwd met blokken van in de zon gedroogde leem
1982: de woning links en de buitenmuur zijn gebouwd van baksteen
1995 en 2006: de ontwikkelingen van de hele wijk in beeld. De rode deur is in 1995 nog steeds zichtbaar en in 2006 blauw geverfd. Alle gebouwen tellen inmiddels drie verdiepingen, en met ruime dakterrassen zijn deze nu ‘af’. De woningen beschikken over stromend water en elektriciteit, er is riolering aangelegd en bovendien zijn de straten geasfalteerd.
Tacagua is van een sloppenwijk veranderd in een officiële wijk.
De formele en de informele woningbouw verlopen in andere stappen:
|
Formeel |
Informeel (in zelfbouw) |
Ontwikkeling |
1. Planning 2. Basisvoorzieningen 3. Woningbouw 4. Bewoning |
1. Bewoning 2. Woningbouw 3. Basisvoorzieningen 4. Planning |
Opdrachtgevers |
|
|
Financiering |
|
|
Betaling |
|
|
Bouwers |
|
|
Bron: Geografie Juni 2017
De wijk Tacagua in La Paz laat zien dat het eindresultaat vaak hetzelfde is als bij een geplande wijk.