De eerste kolonie die zich losmaakte van het moederland (dat proces noemen we dekolonisatie) was Amerika. In 1776 verklaarden de Verenigde Staten van Amerika zich onafhankelijk van Groot-Brittannië.
De eerste dekolonisatiegolf vond tussen 1810 en 1821 plaats toen Spanje bijna al haar koloniën in Midden en Zuid-Amerika verloor. Spanje was verzwakt uit de oorlog met Frankrijk gekomen.
De tweede grote dekolonisatiegolf vond na de Tweede Wereldoorlog plaats, eerst in Azië en daarna in Afrika. Daar waren minstens drie redenen voor:
In 1960 namen de VN een verklaring aan over dekolonisatie. Er werd in dat jaar ook een speciaal Comité voor Dekolonisatie opgericht, als onderdeel van de Algemene Vergadering. Mede door de inzet van VN en de beide grootmachten werden in dat jaar zeventien landen in Afrika tegelijk politiek onafhankelijk. Zie ook de afbeelding rechts:
Gif: Dekolonisatie van Afrika
Met het afronden van het dekolonisatieproces in Afrika leek de hegemonie van Europa rond 1970 sterk afgenomen. De huidige hegemoniale staten veroveren geen koloniën meer. Zij verwerven hun invloed door economische, militaire en politieke samenwerking.