Stap 5: Afstandsverval

Een bekend geografisch begrip waar je op allerlei manieren mee te maken kunt hebben, is het afstandsverval: hoe groter de afstand tussen twee locaties wordt, des te minder invloed of interactie er plaatsvindt.

Dat kunnen we het beste toelichten met enkele concrete voorbeelden:

Voorbeeld 1: De ontploffing van een kerncentrale in Tsjernobyl in 1986

Op 26 april 1986 ontplofte Reactor 4 van de kerncentrale Tsjernobyl vlak bij de gelijknamige stad in het huidige Oekraïne. Er kwamen bij die ontploffing grote hoeveelheden radioactieve stoffen vrij. De westenwind verspreidde deze stoffen over heel Europa. De directe omgeving van Tsjernobyl werd onbewoonbaar. Op het kaartje op deze pagina zie je de situatie van 3 mei 1986. Je ziet dat naarmate de afstand tot Tsjernobyl groter wordt, de radioactieve dosis lager wordt en minder mensen in Europa er last van hebben.

 

Voorbeeld 2: Het twittergedrag tijdens de ‘Frankenstorm’ Sandy in 2011

In 2011 wordt de oostkust van Amerika getroffen door een zware storm die op Twitter de bijnaam ‘Frankenstorm’ kreeg, vernoemd naar het monster Frankenstein. Aan de hand van het aantal tweets van mensen die erover twitterden was goed te zien waar de storm aan land kwam en de storm uiteindelijk uitdoofde.

Tweet over en tijdens de #Frankenstorm
 
Tweets tijdens de ‘Frankenstorm'.


Het gebied in het rood is waar de storm aan land kwam en waar de meeste mensen over de storm twitterde. De kracht van de storm nam van het oosten naar het westen van Amerika af, zoals ook aan het aantal tweets te zien was (rood = meeste tweets; lichtgroen = minste aantal tweets).
Maar hoe zit het dan met het aantal tweets in de westelijke staten (geel) en Californië (oranje)? Daar zag je op drieduizend kilometer van waar de storm aan land kwam en het heftigst was weer een toename van het aantal tweets. Hoe zijn die te verklaren?

Dat heeft alles te maken met de route van binnenlandse vluchten in Amerika. De belangrijkste route loopt van New York naar Los Angeles. Door de storm vielen duizenden vluchten uit en het thuisfront in Californië twitterde massaal en bezorgd naar hun familie en vrienden die niet op de afgesproken tijd thuiskwamen.

Het twittergedrag is een mooi voorbeeld van het afstandsverval, maar toont tegelijkertijd ook aan dat theorie (afstandsverval) en praktijk niet altijd gelijk lopen.

Tijdruimtecompressie leidt tot een afname van het afstandsverval

Dankzij de tijdruimtecompressie verschuift het afstandsverval. Als mensen wat vergeten zijn en even een snelle boodschap moeten doen, gaan meer mensen eerder naar een supermarkt op één kilometer afstand van hun huis dan naar een supermarkt op drie kilometer.
Maar voor de wekelijkse boodschappen gaan veel mensen met een auto en of de supermarkt dan op één, drie of meer kilometer afstand ligt, maakt voor de meeste mensen niet zo veel uit.
Daarbij spelen zaken als goedkope prijzen, assortiment en brede gangpaden een belangrijkere rol dan de afstand.