Stap 2: Niet alleen

De tijd dat staten onafhankelijk van elkaar in volle vrijheid elk hun eigen beleid uitvoerden is allang voorbij. Landen zijn gebonden door een netwerk van onderlinge afspraken.

Vrijwel ieder land van de wereld is lid van de WHO, de Wereldhandelsorganisatie. De WHO predikt vrijhandel en landen kunnen niet zomaar hun grenzen voor producten uit het buitenland sluiten. Dankzij de WHO zijn importtarieven verdwenen of verminderd en zijn importbeperkingen flink afgenomen. In onze winkels komen producten uit de hele wereld. Zelfs producten, waarvan we denken dat ze typisch Nederlands zijn, zoals de fiets, komen maar voor een klein deel uit eigen land. De onderdelen worden uit elke windstreek ingevaren.

In Europa vormen 27 landen samen de Europese Unie. De EU is een goed voorbeeld van blokvorming. Hiermee bedoelen we de samenwerking tussen staten met als doel om hun positie op de wereldmarkt te versterken. Een deel van de macht van deze afzonderlijke landen is daarbij verschoven naar de EU: zo’n 30% van alle wetgeving komt rechtstreeks van de EU.

In 1987 diende Marokko het verzoek in voor lidmaatschap van de EU. Dat verzoek werd afgewezen met als belangrijkste reden dat Marokko niet als Europees land werd gezien. Zo’n afwijzing paste bij de geopolitiek (het streven om politieke doelen te bereiken op basis van geografisch gefundeerde argumenten) van de Europese landen.

Het begrip ‘geopolitiek’ stamt uit de tijd dat de Duitsers ‘Lebensraum’ (leefruimte) dachten nodig te hebben: het minimale grondgebied dat een volk volgens hen nodig had om in zijn voedsel- en grondstoffenbehoefte te voorzien. Olie en graan dachten de Duitsers in Rusland te kunnen vinden, waarop Duitsland in 1941 Rusland binnenviel. Die geopolitiek werd Hitler uiteindelijk fataal. Na de inval werd Rusland bondgenoot van de Amerikanen en in 1945 wonnen zij de oorlog.

Na de Tweede Wereldoorlog was de geopolitieke situatie compleet veranderd. Nieuwe blokken domineerden decennialang de internationale verhoudingen: de NAVO (West- en Zuid-Europa, VS en Canada) en het Warschaupact (Oost-Europa en Rusland) kwamen tegenover elkaar te staan met de ‘Koude Oorlog’ als gevolg. Het Warschaupact werd in 1991 ontmanteld, de NAVO bestaat nog steeds.

Lees de volgende tekst.

'EU schrijft 80% van onze wetten voor'

Er wordt vaak gezegd dat 80% van onze wetten uit Europa komt, zowel onder eurosceptici als voorstanders van verdere EU-integratie. Volgens De Groene Amsterdammer is dit percentage echter nergens op gebaseerd.

De Europese Unie vaardigt elk jaar vele honderden wetten uit, variërend van verregaande richtlijnen tot besluiten in individuele gevallen. Het aantal wetten is sinds de jaren tachtig explosief gestegen doordat Brussel steeds meer is gaan doen: niet alleen de interne markt opengooien en houden, maar ook allerlei andere grens­overschrijdende terreinen van milieuwetgeving en landbouw tot transport en consumenten­bescherming.

Open Europe rekende in 2007 uit dat als we alle Europese wetgeving die op dat moment van kracht was in de lengte achter elkaar zouden leggen de afstand een marathon zou overtreffen. Een ‘gemiddeld persoon’ zou dus vier uur moeten rennen om de rij wetten te passeren. Wat dat zegt? Geen idee. Maar de achterliggende boodschap is duidelijk: al deze wetten moeten op nationaal niveau geïmplementeerd worden. Hoeveel ruimte blijft er dan nog over voor eigen, nationaal beleid? 20%, als we veel journalisten, denktanks en vooral politici moeten geloven. De rest komt uit Brussel, zegt iedereen elkaar na.

Een op de vijf wetten beïnvloed door Europa
Het merkwaardige is dat zowel voor- als tegenstanders er belang bij hebben de invloed van Brussel heel groot voor te stellen”, zegt de Utrechtse bestuurskundige Sebastiaan Princen. “Voor voorstanders is het een teken dat verzet zinloos is en we wel mee moeten met Europa. Voor tegenstanders is het een duidelijk bewijs dat er een nieuwe superstaat aan het ontstaan is waarbij wij geen enkele ruimte meer hebben”. Maar het getal is nergens op gebaseerd. Het is een mythe.

Een paar jaar geleden woedde er een verhit academisch debat over de invloed van Europa op de nationale wetgeving. Juristen en bestuurskundigen turfden het aantal wetten dat direct aan Europese regels refereerde. In verschillende onderzoeken, ook in andere Europese landen, was de uitkomst vergelijkbaar: ongeveer één op de vijf wetten was beïnvloed door Europa. Hoewel de methode niet feilloos werkte, is het onzin dat de 80% ook maar bij benadering gehaald wordt. Bovendien bleken uit onderzoeken enorme verschillen per rechtsgebied: het Asser Instituut berekende dat twee derde van de milieuwetgeving door Europa beïnvloed was, terwijl dat voor slechts 6% van de onderwijswetten gold.

Waar komt die 80% dan vandaan? Wie heeft de mythe de wereld in geholpen? In 1988 voorspelde Jacques Delors, toenmalig voorzitter van de Europese Commissie dat na tien jaar 80% van de wetgeving op economisch gebied, en misschien ook op het terrein van belastingen en sociale zaken, uit Europa zou komen. Dat getal is een eigen leven gaan leiden.

Bron: Voxeurop Nederlands
Publicatie in De Groene Amsterdammer door Yasha Lange.