Iedereen betaald mee om enkele gezamelijke kosten te financieren. Dit noemen wij de belasting en is ontstaan uit de solidariteitsgedachte. De overheid verzamelt hiermee inkomsten om bijvoorbeeld scholing, zorg en wegen mee te betalen. Wat overblijft van het inkomen is vrij te besteden. Dit noemen wij ook wel het besteedbaar inkomen of netto inkomen.
Bruto inkomen - Belasting en premies = Netto inkomen
Doordat een deel van het inkomen wordt overgedragen aan de overheid kunnen inkomens worden herverdeelt. In Nederland betaald iemand met een hoger inkomen procentueel meer belasting dan iemand met een lager inkomen. Op deze manier worden de verschillen tussen de netto inkomens kleiner. Wanneer de relatieve of procentuele verschillen als gevolg van de inkomensherverdeling kleiner worden, spreken wij van nivellering. Als de relatieve of procentuele verschillen groter worden, noemen we dat denivellering. Nivellering is dus gunstig voor lagere inkomens en denivellering is gunstiger voor hogere inkomens. Wij kennen drie belastingstelsels:
Degressief belastingstelsel | Er wordt procentueel minder belasting betaald als het inkomen toeneemt. | Denivellerend effect |
Proportioneel belastingstelsel | Iedereen betaald proportioneel evenveel belasting. | Zorgt niet voor herverdeling van inkomen |
Progressief belastingstelsel | Er wordt procentueel meer belasting betaald als het inkomen toeneemt. | Nivellerend effect |