Bronnenmap Onderduiken en Jodenvervolging

Joden in WO2 13 in de oorlog. deel 1

Mevrouw Kats doet haar verhaal op het HVX (2019)

Lies de Hond

Lies de Hond is op 16 april 1939 in Amsterdam geboren. Haar vader en moeder hebben een bontatelier waar ze beiden werken. Liesje is overdag meestal bij haar opa en oma. De familie krijgt in Amsterdam te maken met de anti-Joodse maatregelen. Liesje herinnert zich onder andere nog dat ze niet meer naar de speeltuin mocht.
In april 1943, een paar dagen voor Liesjes vierde verjaardag, worden haar moeder, grootouders en de rest van de familie van huis opgehaald en naar de Hollandsche Schouwburg gebracht. Liesje wordt door een vreemde opgepakt en naar de crèche aan de overkant van de straat gebracht. Zij komt op een grote slaapzaal en speelt er met de trapauto’s in de speelzaal.
In de hoek van de slaapzaal is een zitje. Als haar moeder en oma afscheid van haar komen nemen mag ze niet naar hen toe en huilt en gilt ze tegen haar moeder en oma dat zij niet weg mogen gaan. Na een aantal dagen wordt Liesje in een jutezak gestopt en zo de crèche uitgesmokkeld. Zij wordt naar Nora Koopmans, een vriendin van haar moeder, gebracht.
Elke avond geeft Liesje voor het slapen gaan haar moeders foto een kusje. Ze wist dat ze in een kamp zat dat Westerbork heette. Nora zegt tegen haar dat haar moeder weer terug zal komen. Na de bevrijding is dat inderdaad het geval. Voor de rest van de familie geldt dit niet. Haar grootouders en vele anderen van de familie zijn direct bij aankomst in de vernietigingskampen vermoord.
Lies Caransa-de Hond: "Ik wil kinderen iets meegeven over het verleden en hen laten nadenken over de gevolgen van antisemitisme en racisme."
Op de website https://cinecrowd.com/nl/sobibor-excavated-4-stages-deceit zijn 2 filmpjes te zien waarin Lies Caransa vertelt over haar herinneringen aan de Hollandsche Schouwburg en haar neefje David (Deddie) Zak die is vermoord in Sobibor:
- https://vimeo.com/223606322
- https://vimeo.com/215823256

 

Rozette Kats

Rozette Kats (1942) wordt in Amsterdam geboren. Kort na haar geboorte besluit het Joodse gezin Kats onder te duiken. Dit blijkt niet eenvoudig met een kleine baby. Via een aantal adressen komt Rozette terecht bij een echtpaar dat tot tweemaal toe kort na de geboorte hun eigen kindje heeft verloren. Ze is dan negen maanden oud en wordt gescheiden van haar ouders verder opgevoed. Om veiligheidsreden krijgt Rozette de naam Rita mee.  

Rozette maakt bij haar pleegfamilie de bevrijding mee. Haar ouders is dit niet gegund. Hun onderduikadres wordt verraden en Rozette’s vader en moeder worden via Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd en vermoord. Na de oorlog blijken alleen een halfbroer en oom nog te leven.

Het leven van Rozette Kats verloopt als gevolg van de moeilijke start problematisch. De avond voor haar zesde verjaardag vertellen haar pleegouders dat zij hun kind niet is. Rozette lijkt voor de buitenwereld ogenschijnlijk als een normaal kind op te groeien, maar innerlijk heerst er een zwarte leegte. In 1992 neemt Rozette deel aan de conferentie Het Ondergedoken Kind in Amsterdam. Zij ontmoet daar lotgenoten en kan na bijna vijftig jaar eindelijk praten over haar diepste gevoelens. Nadien is ze gastlessen gaan geven namens de Vereniging Joodse OorlogsKinderen.

Rozette Kats is sinds de start van het Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden (1999) gastspreker. Daarnaast is ze nog steeds lid van de Vereniging Joodse Oorlogskinderen en was ze jarenlang bestuurslid van de Stichting Sobibor. In die hoedanigheid speelde ze een belangrijke rol bij het proces tegen Demjanjuk.