Werken met schaal.

Een plattegrond is bijna nooit op ware grootte. Een stad wordt verkleind naar een kaart van ongeveer een vierkante meter. De schaal van de plattegrond vertelt iets over de verhouding met de werkelijkheid.

Bij een schaal van 1:100 is een centimeter op de kaart 100 cm in werkelijkheid.
Een schaal wordt altijd in cm genoteerd.

Bij een schaal van 1:100.000 geldt: 1 cm op de kaart = 1 km in werkelijkheid.

Handig om te onthouden: 1 km  = 100.000 cm.

Als je de schaal van de kaart weet, kun je met een meetlat de afstand tussen twee punten meten en die afstand omrekenen naar de werkelijke afstand.

Bijvoorbeeld:

• De afstand tussen twee plaatsen op de kaart is 4 cm.
  De schaal is 1 : 250.000. Wat is de afstand in werkelijkheid?

  • Kaart	1	...	4
    Echt	250000	...	1000000 = 10 km

     

Schaal berekenen

Meestal wil je een afstand berekenen aan de hand van de schaal. Maar het omgekeerde kan ook. Soms is het handig om de schaal te berekenen:

• Een keukenspecialist heeft een ontwerp getekend voor je nieuwe keuken. Je wilt de bestaande keukentafel in de juiste proporties in de keuken erbij tekenen.
  Het aanrechtblad is in werkelijkheid 80 cm breed. Op de tekening is het 4 cm. Wat is de schaal van de tekening?
  
  4 cm op de tekening is 80 cm in werkelijkheid.
  De verhouding is 4 : 80.

  • Kaart	1	...	4
    Echt	...	...	80

Je ziet dat als je terug rekent je op een schaal komt van 1 : 20

Schaallijntjes

Op een beeldscherm heb je niets aan een aanduiding als 1:50.000. De maker van de kaart kan namelijk niet weten hoe groot het beeldscherm is waarmee de kaart bekeken wordt en welke instellingen het beeldscherm heeft. Wat op de ene monitor 1 cm groot is, is op de andere misschien wel 3 cm groot.

Daarom zie je bij plattegronden op internet vaak een balkje dat aangeeft hoe groot de afstanden in werkelijkheid zijn. De grootte van het beeldscherm doet er dan niet toe. Als je in- of uitzoomt, veranderen de waarden bij dat balkje.

Met een schaallijn kun je de werkelijke afstand op kaarten bepalen.

Hierboven zie je een voorbeeld van een schaallijn kaartje.
Deze schaallijn is in 4 blokjes verdeeld, de schaallijn is dus 4 cm lang.
Die 4 cm komt overeen met 10 kilometer in het echt.
De verhouding bij deze schaallijn is dus 4 : 10, dit kun je korter noteren als 2 : 5 (we werken bij het noteren van verhoudingen alleen met hele getallen)