Voortijdig gebroken vliezen

De vliezen omgeven het kind en het vruchtwater. Ze liggen tegen de baarmoederwand aan. Meestal breken de vliezen tijdens de ontsluitingsweeën, maar ze kunnen ook breken voordat er weeënactiviteit is. Na het breken van de vliezen verliest de vrouw vruchtwater. Soms is het moeilijk te achterhalen of de vrouw ongewild urineverlies heeft, of dat ze vruchtwater verliest.
Vruchtwater is lichtgrijs met vlokken, het ruikt enigszins zoetig en als je een lakmoespapiertje in vruchtwater houdt kleurt het blauw. Ook de zogeheten varentest is te gebruiken: opgedroogd vruchtwater laat een soort ‘varenmotief’ zien, in tegenstelling tot opgedroogde urine.
Als de vliezen gebroken zijn, neemt de kans op infectie toe. De vrouw mag daarom geen bad meer nemen of seksuele omgang hebben en inwendig onderzoek moet vermeden worden. Om vast te stellen of de baring al op gang gekomen is, of er al ontsluiting is, of dat de navelstreng misschien uitgezakt is in de vagina, kan de arts door middel van een speculumonderzoek de baarmoedermond bekijken. Als het kind goed is ingedaald en er is vastgesteld dat de navelstreng niet is uitgezakt, kun je de vrouw met gebroken vliezen zonder weeënactiviteit aanraden om in beweging te blijven. Meestal komen de weeën dan snel op gang. Als het kind nog niet goed is ingedaald, zal de vrouw bedrust moeten nemen, omdat het gevaar bestaat dat de navelstreng uitzakt.

Als de vliezen al vroeg in de zwangerschap breken, maar na de 24e week, wordt geprobeerd met volledige bedrust en weeënremmers de baring uit te stellen. De diagnose wordt gesteld door een beetje vocht op te vangen. Meestal krijgt een vrouw maandverband en dit wordt driemaal per dag gecontroleerd op: kleur, geur en hoeveelheid verloren vruchtwater. Verder kan de arts met een steriel speculum vocht afnemen. Tegelijkertijd worden er kweken afgenomen om de mogelijke oorzaak te achterhalen. Hierbij kun je als verpleegkundige hulp bieden. Vervolgens breng je het vocht aan op een dun plaatje glas, een objectglaasje. Dit moet goed drogen. Daarna wordt onder de microscoop bekeken of er een varenstructuur zichtbaar is. Er wordt geen vaginaal toucher gedaan, omdat dit het risico op een infectie verhoogt. Afhankelijk van de termijn en de mogelijke oorzaak van de voortijdig gebroken vliezen wordt gekeken welke behandeling noodzakelijk is. Voor de 34ezwangerschapsweek krijgt de moeder altijd een injectie met corticosteroïden om de longrijping van de baby te bevorderen. Het middel komt via de placenta bij de baby terecht. Om deze reden wordt er geprobeerd om minimaal 48 uur te remmen. De baby’s die voor de 34e week geboren worden en waarvan de moeder corticosteroïden heeft gehad, hebben een betere kans. Soms kan de geboorte niet tegengehouden worden. Bijvoorbeeld bij een ernstige groeivertraging, infectie in de baarmoeder of zeer hoge bloeddruk van de moeder. Bij een intra-uteriene infectie stijgt de temperatuur van de moeder.
Ook zie je een tachycardie van de foetus op het ctg. Een tachycardie is een hartslag boven de 160 slagen per minuut of een toename van de basisfrequentie met meer dan 30 slagen. De baring zal dan meestal vanzelf op gang komen. Soms moet de zwangere worden overgeplaatst naar een ziekenhuis met een neonatologisch centrum, bijvoorbeeld bij een termijn onder de 32 weken of ernstige dysmaturiteit (onder de 1250 gram). Hier kan intensieve zorg geboden worden, zoals beademing.