Zoutformules en naamgeving

Er zijn veel ionaire stoffen met triviale namen. Daar horen van oudsher gebruikte stoffen als marmer, salpeter, soda, gips, kalk, aluin, en ook veel (half)edelstenen bij. Aan zo’n naam kun je helaas niet zien wat hun formule zal zijn. Gelukkig is er een naamgeving bedacht waar we meer steun aan hebben.

De systematische naam van een ionaire stof is opgebouwd uit de naam van de positieve ionsoort met meteen erachter de naam van de negatieve ionsoort. Romeinse cijfers kunnen deel uitmaken van de naam van het metaalion;telwoordjes (bijv. di of tri) kunnen deel uitmaken van de naam van het negatieve ion, maar de verhouding van de ionen wordt nooit in de naam aangegeven. Die verhouding volgt namelijk vanzelfsprekend uit de ladingen van de ionen.

De formules van ionaire stoffen zijn verhoudingsformules. De indexen geven de eenvoudigste verhouding aan van de aantallen, zodanig dat de stof in zijn geheel ongeladen is. We wijzen er nog eens op, dat de toestandsaanduiding bij een zuivere ionaire stof altijd (s) is. Samengestelde ionen worden in de formule tussen haakjes gezet, wanneer de index niet gelijk is aan 1.

Voorbeelden:

Naam

Formule

 

Naam

Formule

Kaliumsulfide

K2S(s)

 

Calciumhydroxide

Ca(OH)2(s)

IJzer(III)chloride

FeCl3  

 

IJzer(II)nitraat

Fe(NO3)2(s)

Ammoniumchloraat

NH4ClO3(s)

 

Ammoniumsulfaat

(NH4)2SO4(s)

Zilveroxide

Ag2O(s)

 

Zinkfosfaat

Zn3(PO4)2(s)

 

Nog een paar wat ingewikkelder voorbeelden:

Een naam als “kaliumdichromaat” moet je lezen als “het zout opgebouwd uit kalium-ionen en dichromaat-ionen”.
Als je hiervoor als formule krijgt gegeven K2Cr2O7, dan kun je hieruit opmaken dat de formule van de dichromaat-ionen moet zijn  Cr2O72-, want 2 kalium-ionen hebben samen een lading van 2+, dan moet het dichromaat-ion 2- zijn.

Natriumtrifosfaat heeft als formule Na5P3O10 en bestaat uit Na+ ionen en trifosfaat-ionen met de formule P3O103-

Een naam als kaliumaluminiumsulfaat (aluin) duidt op een zogenaamd dubbelzout met twee positieve ionen (K+ en Al3+) en één negatieve ionsoort (SO42-). De formule is KAl(SO4)2.