Emoties (lees de tekst hieronder en bekijk het filmpje)
Gebruik de ezelsbruggetjes voor een goed gesprek
Om professioneel te communiceren is het belangrijk dat je je je realiseert wat er in je hoofd gebeurt en wat je daar wel en niet van laat zien in je boodschap voor de ander. Als je niet verrast en overspoeld bent door je gedachten en gevoelens, kun je de regie over je interne reactie houden. Je kunt rustig nadenken en bewust bepalen hoe je reageert. Je hebt het gesprek dan ‘in de hand’ en communiceert professioneel. Dit wil zeggen: je geeft aandacht aan wat de ander zegt, je blijft écht luisteren en vraagt na of je de ander goed begrepen hebt. Je past dus op voor je eigen oordelen en aannames, een half woord is niet genoeg om de ander écht te begrijpen. De ezelsbruggetjes voor een goed gesprek helpen je hierbij.
Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten (=checken) en Doorvragen (wie, wat, waar, hoe, wanneer)
Laat OMA thuis: stel Oordelen, Meningen en Aannamen uit
Neem ANNA mee: Altijd Navragen, Nooit (zomaar) Aannemen
Smeer NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander
Wees een OEN: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig
Regie over je emoties in het gesprek.
Er kunnen in het gesprek en dat wat je hoort of merkt van de ander in het gesprek ook herinneringen, gedachten en gevoelens naar boven komen, die zo heftig zijn dat ze voor een heftige lichamelijke reactie zorgen: je wordt emotioneel. Soms uiten je emoties zich zichtbaar: je huilt van verdriet (of van vreugde), je trilt van woede of je lacht hardop.
Maar soms zijn die emoties ook niet waarneembaar voor de ander en zie je er ogenschijnlijk kalm uit. Je bent dan ‘van binnen’ emotioneel: je hart klopt in je keel of je ‘kookt van woede’ van binnen. Als je zo overspoeld raakt door je gevoelens en té emotioneel wordt (zichtbaar voor de ander of onzichtbaar maar wel merkbaar voor jezelf!), is het verstandig dat je eerst je emoties weer onder controle krijgt. Je kunt anders niet meer goed luisteren, nadenken en reageren en je laat ongewild van alles zien dat niet voor de ander bestemd is. Je gaat huilen, schreeuwen, je valt juist helemaal stil, je blokkeert. Je reageert dan té emotioneel en niet professioneel.
Emoties horen er ook bij Iedereen is wel eens emotioneel, ook in de zorg. Je mag en kunt je gevoelens en emoties zeker uiten. Dat hoort erbij zelfs: zonder gevoel geen goede zorg. Je hebt niet voor niets inlevingsvermogen. Als je gevoelens en emoties ‘gepast’ zijn, bevordert dat het contact en het begrip. Je lacht mee met een vrolijke collega, je krijgt tranen in je ogen van het verhaal van een verdrietige cliënt. Ook dan communiceer je professioneel, want je hebt contact én je hebt regie over je emoties.
Professioneel communiceren, betekent dat je de regie over je gesprek hebt en houdt. Je bent je bewust van het effect van je eigen gedachten, gevoelens en emoties en je weet daar mee om te gaan. Niemand heeft er wat aan als een gesprek nergens toe leidt of uit de hand loopt.
Je emoties in de hand Je emoties reguleren is niet altijd makkelijk, maar je kunt het wel proberen. Een goede voorbereiding op het gesprek helpt daarbij.
Om je emoties te reguleren is het ook belangrijk om te weten hoe emoties ontstaan. Die ontstaan niet ‘zomaar’: een emotie is een lichamelijke reactie op een gevoel. En een gevoel ontstaan meestal doordat je ergens aan denkt of ergens aan herinnerd wordt (en je er dus ook aan denkt). De stem van een cliënt doet je denken aan je overleden oma, waardoor je je verdrietig voelt en je tranen in je ogen krijgt of gaat huilen (= een lichamelijke reactie)
Een paar eenvoudige manieren om je emoties ‘in de hand te houden’ staan hieronder.
Adem bewust en goed in en uit. Je erkent je emoties, staat er even bij stil en geeft ze ‘meer lucht’. Ze worden dan minder heftig en zijn beter ‘in de hand‘ te houden.
‘Even diep zuchten’ is dus nog niet zo gek om je emoties te reguleren.
Afstand nemen. Doe letterlijk ‘even een stapje terug’ of neem ‘een moment voor jezelf’. Je kunt bijvoorbeeld eerst even tot 10 tellen voordat je reageert.
Anders denken is niet gemakkelijk, maar wel de moeite waard om te proberen. Het begint met de vraag: ‘Klopt het nu eigenlijk wel wat ik denk?’ Anders denken is soms zelfs noodzakelijk om professioneel te kunnen communiceren of handelen.
Realiteitscheck.Je vraagt je dan af of je reactie klopt met wat er werkelijk aan de hand is. Je neemt dan de tijd om daarbij stil te staan. Je kunt ook vragen aan de ander of het werkelijk klopt wat er aan de hand is om er achter te komen of je – emotionele - reactie daarbij past.
Over de rooie. Als je té veel door je emoties wordt overvallen of als je ‘over de rooie’ gaat, kun je beter stoppen met communiceren of handelen. Zeg dat je té geëmotioneerd bent, ga even weg en haal hulp. Zo ben je weer professioneel bezig!
Reageren op emoties van anderen
Je kunt de emoties van een ander niet reguleren maar wel zorgen dat ze minder heftig zijn of worden.
Blijf zelf rustig: ga niet mee in de emoties van de ander en reguleer je eigen emoties
Geef de ander de gelegenheid om ‘tot zichzelf’ te komen; ga niet gelijk troosten of kalmeren
Stop zelf met praten: luister, observeer en zorg dat je ‘er bent’ voor de ander
Bied iets te drinken aan en haal zo nodig hulp
Goed in gesprek https://youtu.be/2pD6Gcwgl_s
EQ test
Doe de test. Sla de test op en laat deze zien bij je huiswerk en de opdracht emoties.