In onderstaand filmpje wordt uitgelegd wat eierstokkanker is, waar het ligt, de behandelingen en de complicaties;
YouTube. (z.d.-h). [YouTube]. Geraadpleegd op 12 oktober 2019, van https://www.youtube.com/watch?v=MsMJ1QgMBY4
Risicofactoren
Risicofactoren om eierstokkanker te krijgen zijn o.a;
hogere leeftijd
kinderloosheid
eierstok-, borst- of dikke darmkanker in de familie
De meest voorkomende symptomen van eierstokkanker
opgeblazen gevoel
vage pijn in onderbuik
vol gevoel
problemen met eten
veranderingen in het mictiepatroon (plassen)
Onderzoek en diagnose
Er bestaan geen geschikte tests om eierstokkanker vroeg op te sporen, er wordt ook maar 20 procent van de eierstokkankers in een vroeg stadium ontdekt.
Het onderzoek bestaat uit:
lichamelijk onderzoek
inwendig onderzoek
echografie
bloedonderzoek; Bij 80% van de vrouwen is het CA 125-gehalte in het bloed verhoogd. Dit gehalte kan ook verhoogd zijn bij zwangerschap, levercirrose (beschadiging van weefsel in de lever), endometriose (chronische ziekte waarbij het weefsel dat enigszins lijkt op bekleding van de baarmoeder, buiten de baarmoeder wordt gevonden)
laparoscopie (kijkoperatie)
Aanvullend onderzoek Om de meest passende behandeling te kunnen bepalen zijn er soms aanvullende gegevens nodig. Bijvoorbeeld over de plaats van de tumor en om uitzaaiingen uit te sluiten.
MRI-scan voor plaatsbepaling van de tumor.
CT-scan
Biopsie of punctie
Gen profieltest (er wordt gekeken welke genen in de tumor voorkomen). Hierdoor kan men zien of er uitzaaiingen elders in het lichaam ontwikkelen.
Biopt voor een bevestiging van uitzaaiing
Bloedonderzoek voor het opsporen van tumormakers
Behandeling
In onderstaand filmpje wordt de behandeling van eierstokkanker besproken;
YouTube. (z.d.-i). [YouTube]. Geraadpleegd op 6 oktober 2019, van https://www.youtube.com/watch?v=xNQJuSZABE8
Operaties
Er kunnen drie soorten operaties plaatsvinden;
Stadiëringsoperatie -> Als de arts vermoedt dat de kanker in een vroeg stadium zit. De arts verwijdert de tumor en kijkt of de omliggende weefsels van de baarmoeder, eierstokken, eileiders en andere organen zijn aangetast
Debulking -> Als uit onderzoek blijkt dat de kanker zich in de buikholte heeft uitgebreid en men een gevorderd stadium zit dan verwijdert de arts zoveel mogelijk tumorweefsel
Interval debulking -> als de kanker te ver is uitgebreid dan kan men chemotherapie krijgen, men noemt dit ook wel een neo-adjuvante behandeling. Het doel daarvan is om de tumor te verkleinen zodat de arts de tumor later beter kan weghalen
Soorten therapie
Doelgerichte therapie bij eierstokkanker (ook wel 'targeted therapy' genoemd)
Als de ziekte weer actief wordt nadat de kanker succesvol is behandeld met een operatie en chemotherapie dan kan men opnieuw chemotherapie krijgen. Soms kan men naast chemotherapie ook doelgerichte therapie krijgen. Zo’n terug keer van de ziekte heeft een recidief (opnieuw optreden van..)
Een doelgericht medicijn dat men kan krijgen is bevacizumab, dat is een angionese remmer, deze remt de aanmaak van nieuwe bloedvaten.
Kankercellen
Net als gezonde cellen hebben kankercellen zuurstof en voedingsstoffen nodig. Deze worden door het bloed naar de cellen gebracht. Als kankercellen te weinig zuurstof of voedingsstoffen krijgen, gaan ze groeifactoren aanmaken. Deze zorgen ervoor dat bloedvaten in de buurt van de tumor nieuwe bloedvaten gaan maken in de richting van de tumor. Zo wordt de tumor beter voorzien van zuurstof en voedingsstoffen. De vorming van bloedvaten heet angiogenese.
Angiogenese-remmers zorgen ervoor dat bloedvaten in de buurt van de tumor geen signaal krijgen om nieuwe bloedvaten te maken.
Behandeling door PARP-remmer Vrouwen die met eierstokkanker hebben gekregen door erfelijke aanleg kunnen een andere vorm van doelgerichte therapie krijgen. De behandeling met PARP-remmers. Deze zijn alleen geschikt voor vrouwen:
die draagster zijn van BRCA1 of BRCA2 mutatie (BRCA = Breast CAncer)
een recidief (terugkeer van..)
Figuur 22, Hebon - Borst- en eierstokkanker & erfelijkheid - Leefgewoonten en andere risicofactoren - Risicofactoren voor borstkanker. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.hebon.nl/borst-eierstokkanker-erfelijkheid/leefgewoonten-en-andere-risicofactoren/risicofactoren-voor-borstkanker?id=15
Complicaties na de operatie
Wondinfectie
Trombosebeen
Longontsteking (geeft verminderde weerstand)
Nabloeding
Onvruchtbaarheid (doordat de baarmoeder of beide eierstokken zijn verwijderd, of door chemotherapie/bestraling)
Vervroegde overgang (als de eierstokken zijn verwijderd komt men automatisch in de vervroegde overgang want de productie van bepaalde hormonen stopt)
Seksuele gevolgen (beleving kan veranderd zijn, gevoel van vrouw zijn kan anders zijn)
Lymfoedeem (als er tijdens de operatie lymfeklieren uit buik/bekken zijn verwijderd of beschadigd kan men last krijgen van vochtophogingen in de benen)
Darmstoma (de arts kan er voor kiezen om een tijdelijk stoma te maken om de darm gelegenheid te geven om te herstellen)
Prognose*:
In onderstaande afbeelding een schematisch overzicht van de prognose; Figuur 23, Overlevingscijfers eierstokkanker/ ovariumcarcinoom. (z.d.). [Foto]. Geraadpleegd van https://www.kanker.nl/kankersoorten/eierstokkanker/wat-is/overlevingscijfers-eierstokkanker
*Toelichting: Deze grafiek toont de 5-jaarsoverleving van eierstokkanker per stadium;
Stadium I: 1 jaar na de diagnose is 96% van de patiënten nog in leven. Na 5 jaar is dit 85%.
Stadium II: 1 jaar na de diagnose is 88% van de patiënten nog in leven. Na 5 jaar is dit 69%.
Stadium III: 1 jaar na de diagnose is 73% van de patiënten nog in leven. Na 5 jaar is dit 28%.
Stadium IV: 1 jaar na de diagnose is 58% van de patiënten nog in leven. Na 5 jaar is dit 12%.
Begeleiding
Om de kanker en- of terugkeer van de kanker in de gaten te houden krijgt men om de paar maand een controle afspraak. Ook krijgt men nazorg aangeboden. De termen nazorg en controle worden soms door elkaar gebruikt en worden ook wel follow-up genoemd. Voor klachten zoals depressie en angst kan de arts een doorverwijzing geven voor een medisch maatschappelijk werker. Geestelijk verzorger of een psycholoog. Er zijn ook speciale organisaties voor emotionele ondersteuning voor mensen die kanker hebben of hebben gehad.