5.1 Functie schildklier en werking hormonen

De schildklier is een vlindervormige endocriene klier. De schildklier produceert hormonen die belangrijk zijn voor diverse functies van het lichaam. De hormonen die de schildklier maakt, zijn het schildklierhormoon T4 (thyroxine of tetrajoodthyroxine) en T3 (trijoodthyroxine). Daarnaast produceert de schildklier calcitonine.

Schildklierhormonen T3 en T4 werken binnen het gehele lichaam. De schildklier, specifiek de follikelcellen van de wanden van de follikels scheiden vooral T4 af.  Dit wordt in de organen omgezet, onder andere in de lever, in het actievere T3. Het schildklier colloïd (taaie vloeistof) die in de follikels zit bekleed een cruciale functie in ieders lijf. Schildklier colloïd vormt namelijk de basis van de schildklierhormonen. De schildklierhormonen hebben een stimulerende invloed op de stofwisseling. Ze stimuleren de lichaamscellen van verschillende organen om meer energie te gebruiken. Hierdoor gaat bijvoorbeeld de hartslag omhoog, stijgt de lichaamstemperatuur en gaat het spijsverteringsstelsel harder werken. De schildklierhormonen stimuleren groei en ontwikkeling, samen met het groeihormoon en insuline. Zij stimuleren namelijk lichaamscellen tot de productie van eiwitten. Vooral de ontwikkeling van zenuwweefsel staat onder invloed van schildklierhormonen.

De C-cellen die ook in de schildklier zitten scheiden calcitonine af. Calcitonine werkt samen met een hormoon dat door de bijschildklieren wordt geproduceerd. Dit parathormoon draagt samen met calcitonine bij aan het calciumevenwicht in het lichaam. Calcitonine remt de afbraak van botweefsel.

Jodium is een belangrijk bestanddeel van schildklierhormoon: T4 bevat 4, en T3 bevat 3 jodium-atomen. Als er voldoende schildklierhormoon in het bloed aanwezig is, dan wordt dat via een terugkoppeling (feedback) gesignaleerd door de hypothalamus en de hypofyse; deze verminderen hierop de productie van respectievelijk TRH en TSH (het principe van dit regelmechanisme lijkt sterk op dat van een centrale verwarming).

Om een goede schildklierfunctie te kunnen waarborgen is dus jodium nodig. Maar voor de opname en verwerking van jodium door de schildklier zijn echter meer voedingsstoffen nodig. De belangrijkste nutriënten die de schildklier en jodiumhuishouding handhaven en optimaliseren zijn selenium, zink en magnesium. Maar ook vitamine A, E, D, B12 en het mineraal ijzer zijn cruciaal voor een optimale schildklierwerking. Deze voedingstoffen moeten dus voldoende gegeten worden voor een optimale schildklierwerking. Bij een goed werkende schildklier spreekt men van ' euthyreoïde' .

Een tekort aan schildklierhormonen bij ongeboren-, of jonge kinderen kan de groei belemmeren en leiden tot ernstige geestelijke ontwikkelingsachterstand. Daarom wordt in Nederland bij iedere pasgeborene door middel van de hielprik het gehalte van het schildklierhormoon in het bloed bepaald.

                                                                     De bronafbeelding bekijken

                                  Afbeelding: Overzicht samenhang Hypothalamus, Hypofyse en Schildklier. Bron: https://www.umcg.net