Boek 7 - havo 5

Boek 7
2,5 ster
Opdracht: standaardverslag
Een nagelaten bekentenis
Marcellus Emants

Samenvatting van het boek:

De hoofdpersoon, Willem Termeer, vertelt dat zijn vrouw dood en begraven is en dat hij haar heeft vermoord. Hij lijkt nogal onverschillig en vraagt zich af hoe hij zijn leven volhoudt. Hij heeft een enorme dwang te vertellen waarom hij zijn vrouw heeft vermoord, maar voor de veiligheid doet hij dit op papier. Hij begint met het verhaal van zijn jeugd, toen hij nog op de lagere school zat. Zijn herinneringen aan deze tijd zijn allesbehalve gelukkig: als schooljongen was hij laf, egoïstisch en oneerlijk.
Op de hbs verveelt elke studie hem. Hij heeft totaal geen eerzucht, wat door anderen voor onwil wordt aangezien. Hij is schuw tegenover meisjes en voelt zich tussen de andere jongens ook niet op zijn plaats. Langzaam maar zeker wordt hij schuw, achterdochtig en hij durft geen beslissingen te nemen. Hij zakt opzettelijk voor zijn toelatingsexamen voor de Polytechnische School in Delft. Zijn vader reageert niet meteen kwaad maar boort Willem langzaam de grond in, waarna ook van zijn moeder een preek volgt. Wat Willem het ergste vindt is dat zijn ouders hem nooit hebben begrepen, of zelfs maar vriendelijk toegesproken. Een paar weken na een afgebroken vakantie naar Zwitserland belandt Willems vader in een gesticht en sterft daar niet veel later. Willem voelt geen enkele emotie. Hij besluit dat de mensen kennelijk gelijk hebben hem daarom te minachten. Niet lang na zijn vader sterft Willems moeder ook, aan een longontsteking. Meneer Bloemendael, een verre neef en vriend van Willems vader wordt Willems voogd. Omdat Willem besluit zijn studie niet af te maken en ook niet op zoek te gaan naar een baan, laat dhr. Bloemendael hem meerderjarig verklaren en krijgt hij een ruim inkomen (zijn vader was behoorlijk rijk).

Willem gaat vervolgens op reis en komt via Brussel, Parijs en Zuid- Frankrijk in Interlaken aan, in Zwitserland. Hier ontmoet hij een zeer mooie Zweedse, die met haar moeder in hetzelfde hotel logeert als hij. Aanvankelijk lijkt het wat te worden tussen hem en het Zweedse meisje, maar een paar Amerikanen weten het goed te verpesten. Ongelukkig keert hij naar Nederland terug. Hij neemt zijn intrek in een hotel en besluit zijn levensgeschiedenis op te schrijven en naar een tijdschrift te sturen. Na een tijdje krijgt hij zijn werk terug met de mededeling dat het te onbelangrijk is. Hij vat dit op als een veroordeling van zijn leven. Willem maakt kennis met een burgemeester uit de Achterhoek, die hem een baan aanbiedt. Hij houdt het twee jaar uit in de Achterhoek en vertrekt dan met Van Dregten, een zielsverwant naar Amsterdam, omdat Van Dregten daar gaat studeren.
Als Willem dertig wordt begint hij voor het eerst te denken aan trouwen omdat hij liever niet alleen wil zijn op zijn oude dag. Hij herinnert zich de dochter van de familie Bloemendael en vraagt of hij daar mag komen logeren. Hij is welkom en ontmoet Anna Bloemendael. Samen musiceren ze wat en na een aantal dagen besluit Willem zich met haar te verloven en na korte tijd trouwen ze. De eerste twee jaren gaat het nog behoorlijk goed, als je bedenkt dat Willem trouwde om niet alleen te zijn en Anna omdat een meisje hoorde te trouwen en Willem de eerste was geweest die haar een aanzoek had gedaan. Na die eerste twee jaar wordt Anna zwanger. De geboorte verloopt voorspoedig en Anna is dolgelukkig. Willem kan echter geen enkele affectie voor het kind opbrengen en als het na anderhalf jaar dood gaat, voelt hij zich zelfs opgelucht. Dit neemt Anna hem ontzettend kwalijk en vanaf dit moment is er eigenlijk geen liefde meer in hun huwelijk.

 

 

 

De nieuwe buurman, ex-predikant De Kantere, brengt hen ook niet nader tot elkaar. Hij heeft veel contact met Anna en Willem wordt jaloers. Zijn eerste gesprek met De Kantere is neutraal, maar hun tweede gesprek is sterk filosofisch en ze zijn het op bijna alle punten oneens. Vanaf dit moment gaan De Kantere en Willem vaak met elkaar wandelen en Willem legt langzaam maar zeker zijn hele leven bloot. Ook De Kantere vertelt over zijn leven, zij het in veel mindere mate, en Willem maakt uit wat De Kantere vertelt op dat ook hij had willen genieten, maar dat ook hij daar niet in was geslaagd. Ondertussen verslechtert de verhouding tussen Willem en Anna alleen maar. Willem is nog steeds jaloers op De Kantere en ook slapen hij en zijn vrouw al geruime tijd gescheiden. Willem geeft Anna’s minachting en hooghartigheid de schuld van al zijn ellende. Tijdens een opvoering van de opera Carmen waar hij in zijn eentje is ontmoet Willem Carolien en weet hij zijn verlegenheid van zich af te zetten. Carolien wordt dan een obsessie van Termeer. Bij Carolien vindt Willem zo ongeveer alles wat hij op zoveel plaatsen gezocht had. Natuurlijk had hij liever gewild dat het echte liefde was en niet voor geld, maar “is een roos minder mooi, als hij gevoed wordt met drek?” Carolien vindt het maandgeld dat Willem betaalt echter te laag en eist meer geld. Willem belooft er over na te zullen denken. De volgende dag kan Carolien hem niet ontvangen, omdat er iemand anders bij haar is. Bij zijn volgende bezoek belooft Willem het gevraagde geld te betalen als Carolien belooft nooit een ander te ontvangen. Carolien belooft dit, maar de volgende keer is de ander er weer. Willem is woedend en slaat een ruit van de voordeur in met zijn wandelstok. Hij bedrinkt zich in de kroeg en besluit bij zijn schoonvader zijn effecten op te vragen en met Carolien het land te verlaten. Als Willem thuis komt, slaapt Anna al, maar is ze vergeten haar deur op slot te doen. Willem gaat naar binnen en verbaast zich erover dat Anna niet wakker wordt. Dan ziet hij twee flessen chloraal staan en herinnert zich dat Anna dit slaapmiddel al gebruikt sinds hun kind is overleden omdat ze daardoor niet zou kunnen slapen. Hij aarzelt niet lang en laat de slapende Anna de eerste fles chloraal helemaal leeg drinken en van de tweede zoveel lepels, totdat het gevaarlijke en dodelijke slaapmiddel vanzelf terugloopt. Anna sterft nog diezelfde nacht. Iedereen denkt dat het zelfmoord is, hoewel de dokter enige bedenkingen heeft. Maar deze besluit Justitie niet te waarschuwen, omwille van de familie van Anna. Hij meldt de zelfmoord wel, maar Justitie neemt genoegen met zijn verklaring. Willem vraagt zich na de begrafenis af of hij Carolien ooit nog zal durven bezoeken. Voorlopig heeft hij in ieder geval de moed niet. Toch denkt hij, dat als hij het haar opbiecht, zij het hem misschien kan vergeven.

 

https://www.scholieren.com/verslag/boekverslag-nederlands-een-nagelaten-bekentenis-door-marcellus-emants-41326

 

Informatie over de schrijver:
 

Marcellus Emants wordt geboren in Voorburg. Hij stamt uit een prominente Haagse familie die veel juristen had voortgebracht. Marcellus Emants wordt door zijn vader ook min of meer gedwongen om rechten te studeren. Als zijn vader in 1871 overlijdt, breekt Emants met de studie die hij met tegenzin volgt. De erfenis stelt hem in staat zich volledig aan de literatuur te wijden. Hierin lijkt hij op de hoofdpersoon van zijn belangrijkste boek, Een nagelaten bekentenis, die ook van een erfenis leeft. Het radicale pessimisme dat uit de boeken van Emants spreekt, bezorgt hem al snel de status van omstreden schrijver.

Emants trouwt drie keer: zijn eerste vrouw overlijdt na twee jaar, de tweede echtgenote na twintig jaar. Zijn laatste huwelijk, met de Duitse actrice Jenny Kühn, is een drama. In de roman Liefdeleven heeft Emants ervaringen uit dit rampzalige huwelijk verwerkt. Wel krijgt Emants met Jenny een dochter, die door hem wordt geadoreerd.

Den Haag

Marcellus Emants is een zeer Haagse schrijver. Beroemde romans als Inwijding spelen in Den Haag. Emants begint te publiceren in de jaren zeventig van de negentiende eeuw, als Den Haag kortstondig een centrum is van nieuwe literaire ontwikkelingen. Met andere Hagenaars rond het tijdschriftje Quator volgt Emants vooral het nieuwe Franse proza van Emile Zola en de gebroeders De Goncourt op de voet.

Toneel

Emants eerste eigen uitgave is het drama Juliaan de afvallige uit 1874. Emants is nu vooral bekend als romanschrijver, maar in zijn eigen tijd speelt hij ook een belangrijke rol in de toneelwereld. Hij schrijft zelf zo´n vijfentwintig toneelstukken en hij is mede-oprichter, regisseur en acteur van het amateurgezelschap ‘Utile et Laetum’. Een van zijn bekendere stukken is Domheidsmacht uit 1907, dat gaat over een femme fatale.

Gedichten

Grote indruk maakt Emants met twee lange epische gedichten: Lilith uit 1879 en Godenschemering uit 1883. In deze gedichten komen enkele belangrijke aspecten van Emants’ kunst- en levensvisie naar voren. Instinct, drift en wellust worden gepresenteerd als de belangrijkste drijfveren van de mens.

Tachtigers

Veel jongeren zijn onder de indruk van Emants’ werk, zoals Willem Kloos en andere leden van de ‘Beweging van Tachtig’. Zij zien Emants als belangrijke voorloper en als grondlegger van de nieuwe moderne literatuur. Toch heeft Emants zich weinig met Kloos en de andere Tachtigers bemoeid. In De Nieuwe Gids van Kloos is hij nauwelijks te vinden, wel publiceert hij later in het tijdschrift Groot Nederland van onder anderen Louis Couperus, die Emants ook waardeert.

Naturalisme

Er zijn ook duidelijk verschillen aan te wijzen tussen het proza van Emants en dat van de Tachtigers. Het proza van Emants is streng-naturalistisch en de stijl is veel minder uitbundig en minder uitgebreid beschrijvend dan dat van bijvoorbeeld Lodewijk van Deyssel.

Marcellus Emants is één van de eerste Nederlandse naturalisten. Zijn eerste prozawerk, Een drietal novellen uit 1879, wekt ophef omdat Emants zijn personages volgens de naturalistische principes ten onder laat gaan aan de determinerende factoren van ‘ras, milieu en moment’, zonder moreel commentaar of uitzicht op een betere afloop. Hierin gaat Emants zelfs verder dan het Franse voorbeeld van Emile Zola.

Pessimisme

Uit Emants’ werk spreekt een radicaal pessimisme, zonder veel uitwegen of mogelijkheid tot ontsnapping. In zijn belangrijkste boek, Een nagelaten bekentenis uit 1894, doet hoofdpersoon Willem Termeer verslag van de moord op zijn vrouw. Het verhaal is in de ik-vorm gesteld, wat een belangrijke proza-vernieuwing vormt voor die tijd. Deze vertelwijze moet de indruk versterken dat Termeer een willoos voorwerp is van erfelijke factoren en dat de doodslag onafwendbaar is. Dit fatalisme is typerend voor Emants. Het blijkt ook uit zijn roman Juffrouw Lina uit 1888, waarin een erfelijk belaste diensbode naar de zelfmoord wordt gedreven.

Huwelijk

Emants’ derde huwelijk met Jenny Kühn is een verschrikkelijk drama geweest. Kühn was egocentrisch en neurotisch. De aard van deze vrouw moet Emants hebben gesterkt in zijn pessimistische opvattingen over de mens. Hij verwerkt zijn huwelijk in de roman Liefdeleven uit 1916. Kühn hem een dochtertje Eva, dat door Emants op handen wordt gedragen en ook vreselijk door hem wordt verwend. In de brieven aan zijn dochtertje lijkt het ijzeren pessimisme opmerkelijk ver weg.
Marcellus Emants overlijdt op 23 oktober 1923 in Baden (Zwitserland). Zijn graf draagt enige tijd als opschrift: ‘Beklaag nooit de verloste uit de krankzinnigheid die leven heet.’

 

https://www.bibliotheek.nl/eregalerij/marcellus-emants/marcellus-emants-biografie.html

 

 

 

 

 

Overzichtelijke analyse met de belangrijkste elementen:

 

Willem Termeer heeft zijn vrouw gedood en begraven

de hbs verveeld hem. Hij zakt voor zijn toelatingsexamen voor Polytechnisch School met opzet.

Willems vader gaat in een gesticht en niet veel later gaat zijn moeder dood.

Willem gaat op reis naar Zwitserland, ontmoet een meisje, maakt het uit en gaat terug naar Nederland.

Krijgt een baan voor 2 jaar.

Willem wil trouwen en zoekt daar een meisje voor.

Hij vindt een meisje trouwt haar en krijgt een baby.

De baby gaat dood en Willem vindt dat fijn, zijn vrouw vindt het belachelijk dat Willem dat fijn vind. Ze gaan scheiden.

Nieuwe buurman heeft veel contact met Anna en Willem wordt jaloers.

Willen en de nieuwe buurman worden vrienden en vertellen veel levensverhalen aan elkaar.

Willem gaat naar een opera uitvoering en ontmoet Carolien.

Carolien wordt maintenee van Willem, Carolien vindt dat Willem te weinig geld betaald.

Willem wordt boos en gaat naar de kroeg, eenmaal thuis slaapt Anna al.

Hij vermoordt haar, met 2 flessen chloraal. Hij doet deze lepel voor lepel in haar mond.

 

Eigen mening:

 

Ik vond het boek zeer slaapwekkend. Het is heel intrigerend om alleen al te lezen hoe een persoon zichzelf keer op keer afkraakt en nauwelijks tot geen emoties heeft. ik houd minder van de erg gedetailleerde beschrijving van het boek dat werd een beetje te veel. Het boek heeft lappen somberheid en de spanning ontbrak. Alleen de moord zorgde voor een klein beetje spanning. Er was te veel tekst over de gedachten van de hoofdpersoon dus het boek werd best langdradig. In het begin was dat nog wel leuk en interessant maar dat werd eigenlijk steeds saaier. Het leven van Willem volgen was wel interessant. Al helemaal als Willem wil vertellen dat Anna’s dood niet zijn schuld was. Het is en blijft een feit hij heeft Anna vermoord. De schrijver is erin geslaagd om je medeleven te laten voelen voor Willem. Het taalgebruik vond ik moeilijk, de zinnen waren lang en er waren veel moeilijke woorden. Ik kan me goed voorstellen, dat dit boek als meesterwerk van de schrijver wordt beschouwd.