Eindopdracht havo 5

Objectieve maatstaven bij literaire teksten is hartstikke overbodig!

"Het is onmogelijk om objectieve maatstaven te vinden voor de beoordeling van literaire teksten (bijvoorbeeld voor recensenten) en dat moeten we dan ook niet proberen."

Ik ben het met deze stelling eens, omdat literatuur voor iedereen net andere betekenis heeft. Misschien vindt één persoon een boek pas echt literatuur wanneer er bijvoorbeeld veel leitmotieven in een boek voorkomen. Dus wanneer een voorwerp, dier, woord of symbool vaak voorkomt in het verhaal. Maar misschien denkt iemand anders daar helemaal anders over. Wellicht dat die het belangrijker vindt dat er in een boek onvoorspelbaar is. Hoe meer onverwachte wendingen, hoe beter.

Een ander voorbeeld wat iemand mogelijk belangrijk vindt is dat personages in literaire boeken vollediger zijn uitgewerkt. Zo'n personage kan dan meerdere persoonlijkheden hebben. Ook leer je hun gedachtes en gevoelens kennen. Maar ook dit hangt af van het feit of iemand dit eist in een literair boek of niet. Het is dus onmogelijk om een objectieve maatstaaf te vinden bij literaire teksten, omdat iedereen er anders tegen aan kijkt.

Een poortwachter is iemand die bepaalt of een boek literair genoeg is of niet. Maar ook zo'n persoon moet het niet proberen om boeken met objectieve maatstaven te beoordelen. Als een boek in het literaire veld komt, komt dat vaak doordat het door schrijvers is geschreven die een symbolisch kapitaal hebben. Zij zijn dus door hun literaire boeken erg beroemd geworden. Het komt nog steeds vaak voor dat die schrijvers helemaal geen moderne boeken hebben geschreven, maar alsnog veel symbolisch kapitaal hebben. Een voorbeeld hiervan is het boek 'Hersenschimmen' van J.Bernef. Zijn boek komt uit 1982. Dat is dus best wel een tijdje terug. Wanneer een poortwachter een boek beoordeelt, hangt het ervan af of diegene het belangrijk vindt dat een boek juist oude verhalen heeft geschreven of wat moderner is. Dit is dus ook iets waarbij je geen objectieve maatstaf bij zou kunnen gebruiken.

Er zijn ook literaire boeken die worden beoordeeld op het feit of er wel externe motieven in voorkomen. Dit zijn verwijzingen naar een ander verhaal, boek, lied of gedicht. Een voorbeeld hiervan is uit het boek 'Alles wat er was'. Daarin gingen personages namelijk het lied "With or without you" zingen van U2. Wanneer iemand nog niet zoveel literaire boeken heeft gelezen zijn dit voor hen soms lastig te herkennen. Terwijl iemand die al veel boeken heeft verslonden waarschijnlijk ook vaak externe motieven kan herkennen. Het zou ook zomaar kunnen dat iemand deze externe motieven wel herkent, maar ze in een literair boek overbodig vindt.  

Kort samengevat moeten we dus absoluut niet beginnen met het gebruiken van objectieve maatstaven voor de beoordeling van literaire boeken, omdat iedereen anders over literaire boeken denkt. Er zijn veel verschillen tussen wat er volgens iemand wel in een literair boek moet komen en wat dus niet. Misschien is dat maar goed ook. Want hoe saai zou het zijn als iedereen precies dezelfde mening heeft over literaire boeken? Schuif dat idee van objectieve maatstaven dus maar gelijk van tafel. Onzin is het!