Eindopdracht havo 5

Naam: Paulina Miszewska

Klas: H5C

Datum: 4-3-2021

Essay Proef 8:

Stelling: Het is onmogelijk om objectieve maatstaven te vinden voor de beoordeling van literaire teksten en dat moeten we dan ook niet proberen.

 

Om deze stelling te kunnen beantwoorden moeten we een betekenis vinden van het woord literatuur. Wanneer is iets namelijk literair? Het zijn namelijk niet alleen dikke boeken met moeilijke woorden erin, wat velen denken. Literatuur kan heel erg divers zijn, maar heeft in vele opzichten meer waarde dan ‘gewone teksten’. Het zijn in het algemeen niet alleen maar boeken die als literair kunnen worden beschouwd. Gedichten, teksten (van bijvoorbeeld liedjes) en toneelstukken kunnen ook een literaire waarde bevatten en hierdoor tot het literatuur behoren. Maar zijn er bepaalde maatstaven die kunnen aangeven of het literaire veld een tekst als literair kan beschouwd? Ik vind van niet.

 

Er wordt heel vaak gezegd dat literaire werken bepaalde kenmerken moeten hebben. Hierdoor worden ze pas als literair beschouwd. Een aantal kenmerken zijn: ingewikkelde zinsopbouw met moeilijke woorden, onvoorspelbaarheid, goed beschreven personages, hun gevoelens of het gebruik van verschillende motieven. Het lijkt erop dat als een paar van deze kenmerken ontbreken, een tekst eerder als lectuur wordt gezien, terwijl het makkelijk literatuur kon zijn.

 

We kunnen bijvoorbeeld ten eerste kijken naar het puntje: ingewikkelde zinsopbouw met moeilijke woorden. Een mooi voorbeeld die ik hierbij wil gebruiken is het boek lieveling, geschreven door Kim van Kooten. Het boek zelf wordt gerekend tot een literaire roman. Ik heb het boek zelf gelezen, en het bevatte hele eenvoudige taalgebruik wat eigenlijk zou moeten betekenen dat het boek niet literair is. Ik vind dat dit niet het geval is. Door de hele duidelijke omschrijving van de personages, hun gevoelens en de onvoorspelbare loop van het verhaal is het boek nog steeds literair, zonder het gebruik van lastige zinnen.

 

Daarnaast kunnen we naar een ander puntje kijken, bijvoorbeeld het gebruik van verschillende motieven in een tekst. Een paar voorbeelden zijn bijvoorbeeld abstracte motieven, leitmotieven en externe motieven. Vooral het gebruik van leitmotieven heb ik niet in heel veel boeken gezien die ik heb gelezen. Het maakt niet uit of het boeken waren van niveau 2 of 4, het was heel moeilijk op te maken. Toch worden vele boeken zonder een bepaalde motief als literair beschouwd. Een boek waar ik leitmotieven wel degelijk zag voorkomen was het boek Dordogne van Viggo Waas. Andere puntjes waren daar bijna niet aan bod gekomen, maar door de leitmotieven die hij gebruikte zou ik zelf het boek wel als literair beschouwen.

 

Concluderend heeft wat mij elke poortwachter een andere mening waaruit blijkt of een boek literair is of niet. Er zijn geen maatstaven waar een boek aan moet voldoen om literair te zijn, dit is voor iedereen anders. Ik denk dat als één van de belangrijkste kenmerken erin staat het boek al tot een literair werk toegevoegd kan worden. Zoals ik al eerder zei, zag ik dit bijvoorbeeld bij het boek Dordogne, door de leitmotieven en de externe motieven die er werden gebruikt. Er moet dus niet gekeken worden naar de hoeveelheid van verschillende objectieve maatstaven, maar naar de woorden zelf. Daaruit kan er opgemaakt worden of een boek literair is, zonder zich aan verschillende regels te houden, en te kijken naar andere poortwachters binnen een symbolisch kapitaal.