Eindopdracht havo 5

Een boek heeft een doel, gelezen worden.

De Kinderboekenweek, de literaire canon, recente en vele ander mensen of prijzen proberen om de beste literaire teksten op een rijtje te zetten. De boeken moeten aan voorwaarden voldoen en hoge drempels behalen om in deze lijst terecht te komen. Een knappe prestaties als dit je uiteindelijk lukt. Maar is eigenlijk wel mogelijk om een objectieve maatstaaf langs een literaire tekst te zetten en op basis daarvan de tekst te gaan beoordelen? En daarboven op, moeten we dit eigenlijk wel proberen? Ik denk van niet.

Dit komt omdat elke jury of recensent anders naar een boek kijkt, met zijn eigen ervaringen en meningen ook al probeert dit persoon deze niet in weging te brengen. Jij vindt bijvoorbeeld dat het taal gebruik van dit boek op X niveau zit maar jou collega vindt van niet. Zelfs als je zo ver terug gaat naar een maatstaaf in elkaar zetten, wie bepaald wat er belangrijk is? Stel dat we hier over uitkomen zal dit persoon uiteindelijk deze maatstaf creëren op basis van meningen en smaak.

Dit is natuurlijk niet erg, je kan nooit je helemaal objectief naar iets kijken. Daarnaast zijn boeken ook niet bedoeld om te worden gemeten, boeken zijn bedoeld om gelezen te worden. Ze worden gemaakt om de lezer een les te leren, te waarschuwen, iets te laten herinneren of juist een emotie op te roepen. Dit doet het ene boek beter dan het andere maar dat maakt ze ook speciaal. Elk boek heeft zijn kwaliteiten, ook het slechtste boek ooit geschreven brengt emoties op en is geschreven met een gedachte er achter.

Tot slot moet de beoordeling van een boek een gesprek zijn met de mensen die het gelezen hebben. Je hoeft geen literaire expert zijn om je mening te vormen en een discussie te voeren over de literaire kwaliteiten van een boek. Ik denk dat we daarom ook meer open moeten zijn voor meningen die afwijken van de grote meerderheid. Luisteren naar elkaar en misschien zo een andere perspectief leren kennen die je nog niet eerder hebt gehoord. Zo lang iedereen elkaar respecteert is dit prima. Hiervoor hoeven we geen objectieve meetlat te hebben, alleen maar onze mening. Dit houd het lezen van boeken ook interessant, het zou erg saai zijn als iedereen precies dezelfde mening en gevoel heeft over een boek.

Dus wij hoeven geen objectieve meetlat te creëren voor de beoordeling van literaire teksten omdat dit onmogelijk is door dat iedereen een eigen mening heeft. Daarnaast is dit ook niet nodig omdat dit niet het uiteindelijk doel is van boeken. Bovendien moet de beoordeling van een boek een discussie zijn en geen checklist van dingen waar een boek aan moet voldoen.

Wat is volgens jou literatuur?

Literatuur zijn teksten waarin de thema's, taalgebruik, onvoorspelbaarheid en personages zo zijn geschreven dat het emotie op brengt bij de lezer. Deze emotie moeten worden opgeroepen door taalgebruik van de tekst. Zo moet de schrijver een gevoel of ruimte beschrijven en niet benoemen. 

 

Wanneer mag je een boek literair noemen volgens jou?

Wanner de schrijver zijn lezers een les heeft geleerd, ze gewaarschuwd heeft, iets heeft laten herinneren of juist een nieuw perspectief in te laten zien. Dit doet hij door goed gebruik van thema, personages, taalgebruik, enzovoort.