Boek 9 - havo 5

Oesters van Nam Kee – Kees van Beijnum (niveau 3)

Samenvatting

Hoofdpersoon en ik verteller is de intelligente, achttienjarige Berry (Ber) Kooijman, geboren 28 november 1980. In de Bijlmerbajes kijkt hij terug op zijn turbulente leven en de misdaad die hij gepleegd heeft.

Berry komt uit een goed, maar kleinburgerlijk milieu. Zijn vader is zes jaar geleden gestorven aan een hartinfarct. Berry had een goede band met hem. Met zijn moeder (een idealistische reclasseringsambtenaar) en zijn oudere broer Rein (student biologie) woont Berry in een villa in Amsterdam-Slotermeer, aan 'de goede kant' van de Sloterplas. Aan de overkant ervan ligt 'Schotelcity', zo door hem genoemd vanwege de woeker aan schotelantennes. Daar wonen zijn slechte vrienden, met wie hij graag optrekt: de Marokkanen Rachid (De Laatste Mode), Otman en Jamal en Gerrie Grolsch, de vetste junk van Amsterdam.

Berry spijbelt bijna het hele laatste jaar van het gymnasium (Barlaeus). Zijn moeder heeft hij zo overtuigend wijsgemaakt dat hij is geslaagd, dat zij op de dag van de uitslag zelfs zijn versleten rugtas aan een vlaggenstok heeft gehangen. 's Morgens vroeg verlaat Berry het huis, zogenaamd op weg naar de universiteit. Na een uurtje komt hij echter weer terug. Urenlang ligt hij in bed, zapt voor de televisie, hangt met zijn louche vrienden rond in winkelcentra of in de snackbar van Fast Eddie (waar de hamburgers smaken naar een verschroeide cd) en gaat naar undergroundparty's, waar volop geslikt, gesnoven en gedronken wordt en meiden worden versierd.

Berry moet zowel thuis als bij zijn vrienden voortdurend liegen. Hij raakt verstrikt in een web van leugens en heeft soms de grootste moeite om zich uit penibele situaties te redden. De aantrekkingskracht van bijvoorbeeld De Laatste Mode, die zonder enige aanleiding iemand 'op z'n smoel timmert', is voor Berry echter onweerstaanbaar: '(...) niet alleen vanwege zijn piekfijne gejatte Armanipakken, maar omdat ie verder ook alles mee heeft: schouders, armen, zelfbewust haar. En dan nog zo'n klere karakter.'

Op 14 juni 1999 heeft hij een toevallige ontmoeting met een negentienjarig meisje dat Thera Bouman heet. Ze koopt twee knipperende horentjes van hem, die hij de avond ervoor op straat heeft gevonden en nu probeert te verkopen. Hij is direct onder de indruk van haar en staat als aan de grond genageld. De volgende dag ontmoet hij haar toevallig weer en knoopt een gesprek aan. Ze blijkt als scholiere Haarlem te zijn ontvlucht en in Amsterdam ondergedoken te zijn. Daar werkt ze als softpornofotomodel en naaktdanseres.

Er ontwikkelt zich een turbulente liefde. Thera geeft haar duistere baantjes eraan en Berry is vrijwel de gehele dag bij haar. Ze bewoont een etage in Oud-Zuid, in het huis van een oude dame, die in een verpleeghuis is opgenomen. Tijdens de zonnige zomer van 1999 beleven ze de mooiste tijd van hun leven. Ze liggen de hele dag op het dak, 'neuken zich te pletter', kijken naar spannende films en filosoferen over van alles en nog wat. Veel scrupules om aan de kost te komen kennen ze niet.

Ze dromen ervan in één keer een flinke slag te slaan om daarna een verre reis te maken en hun geluk te zoeken. Na allerlei plannen gewikt en gewogen te hebben, komt Thera met een, in hun ogen even simpel als briljant idee. Ze bieden in een advertentie de etage van de oude dame te huur aan, slagen erin deze aan tientallen personen tegelijk te verhuren en halen zo ruim twintigduizend gulden binnen.

Ze besluiten naar Parijs te gaan. In de tussentijd nemen ze hun intrek in de bruidssuite van het Hiltonhotel, waar ze John Lennon en Yoko Ono imiteren, die deze kamer ooit ook betrokken, en zijn volmaakt gelukkig.

Thera lijdt aan epilepsie en krijgt op een dag een aanval. Als ze weer bij bewustzijn komt, citeert Berry Homerus. Om haar te behagen vervormt hij het vers 'Liever een dagloner op aarde dan een vorst in de onderwereld' tot 'Liever een vorst in de onderwereld dan een dagloner op aarde'. Ze spelen dat ze Orestes en Electra zijn. Thera heeft in korte tijd nog enkele epileptische aanvallen. Thera bagatelliseert haar ziekte en zegt dat ze absoluut niet naar het ziekenhuis wil, daarvan heeft ze na allerlei onderzoeken haar buik vol. Als ze na weer een aanval lange tijd buiten bewustzijn blijft, wordt Berry bang en besluit hij niet langer risico te nemen: hij waarschuwt de receptie en Thera wordt naar het ziekenhuis gebracht.

Haar verblijf daar duurt lang. Ze wordt (voor de tweede keer in haar leven) binnenstebuiten gekeerd. Het wordt een keerpunt in haar leven en in haar verhouding tot Berry. Tijdens zijn veelvuldige bezoeken in het ziekenhuis merkt hij dat ze apathisch reageert. Als ze later thuis is, blijft ze gelaten. Onder het mom dat haar dochter met rust gelaten wil worden, probeert Thera's moeder Berry zoveel mogelijk buiten de deur te houden. Slechts een enkele keer weet hij haar te spreken te krijgen. Tot zijn ontsteltenis weert ze hem af en probeert ze hem duidelijk te maken dat hij zich niet zo moet 'vastklampen'. Dat kan hij echter niet: wanhopig blijft hij haar achtervolgen. Als hij van haar zuster hoort dat ze niet meer thuis is, loopt hij haar dagenlang als verdwaasd door Amsterdam te zoeken.

Ten slotte komt hij erachter dat ze weer is ingetrokken bij Ben, de fotograaf die haar als pornosterretje liet werken. Urenlang wacht hij voor diens huis aan de Keizersgracht in de hoop een glimp van haar op te vangen. Berry wordt steeds verkrampter en depressiever en drinkt en slikt als nooit tevoren om aan de ellende te ontsnappen.

Op een dag heeft hij een geladen pistool van Otman geleend en belt bij aan bij het huis van Ben. Er ontstaat een flinke ruzie. Thera weet een drama te voorkomen door Berry weg te trekken en een eindje met hem mee te lopen.

Berry heeft het gevoel zijn grote liefde nu definitief kwijt te zijn. Hij is verbitterd en wordt mede door de drank en de drugs steeds psychotischer.

Op een dag is Berry aanwezig bij de opening van een nieuw buurthuis door de burgemeester. Hij wordt woedend als De Laatste Mode hem een knal in zijn gezicht verkoopt, omdat hij een biertje drinkt. Zijn criminele vrienden blijken zich bij deze gelegenheid te hebben laten strikken om als ordebewakers op te treden en lopen parmantig in jasjes met 'Security' erop.

Berry voelt zich innerlijk volkomen leeg. Uit ellende en balorigheid gooit hij een steen naar de burgemeester, als die na een toespraak in zijn auto wil stappen. Het blijkt een voltreffer, de burgervader raakt in coma. Berry weet te ontkomen.

Vlak bij zijn huis wordt Berry aangehouden door een politeagent, die via de portofoon van de aanslag heeft gehoord, een signalement van de vermoedelijke dader heeft gekregen en onraad vermoedt. Berry schiet hem met twee kogels neer, rent zijn ouderlijk huis binnen en pakt het hoognodige.

Met de trein reist hij naar Bretteville-sur-Laize. Daar hadden zijn ouders eens een huisje, waaraan Berry goede herinneringen bewaart, vooral aan de momenten daar met zijn vader. Na diens overlijden had zijn moeder het huisje verkocht. Berry treft er niemand thuis. Hij breekt in, wordt na enkele dagen gesnapt door een politieagent en naar het bureau gebracht. De gealarmeerde bewoners van het huisje willen echter van geen aanklacht horen, zodat de politie Berry laat gaan. Als hij langs de weg op een lift staat te wachten, stopt er na verloop van tijd een politie-auto. De politie heeft alsnog door wie Berry is en wat hij in Amsterdam misdreven heeft. Hij wordt gearresteerd en naar de Bijlmerbajes overgebracht.

De aanslag wordt door de pers breed uitgemeten. Televisieploegen verschijnen in de straat waar Berry's moeder woont en interviews met omwonenden verschijnen in kranten, tijdschriften en op de buis. Sensatieberichten spreken over hem als 'het monster' en 'Dirty Berry'. Berry moet in de gevangenis (waar hij onder de gevangenen veel gezag geniet) vele gesprekken voeren met deskundigen, onder wie dokter Meesters, die een rapport moet uitbrengen met de motieven voor zijn daad. Zelfs nu vertelt Berry maar halve waarheden.

De burgemeester ontwaakt na drie weken uit zijn coma. Berry wordt tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld.

Onderwerpen

Centraal in de roman staat de liefde van Berry voor Thera. Belangrijke motieven zijn misdaad en vader-zoonverhouding.

Voordat hij Thera ontmoet, zit Berry 'vast' aan zijn criminele vrienden, met wie hij rottigheid uithaalt en plannen uitbroedt in de snackbar van Fast Eddie.

Berry komt weliswaar uit een goed milieu, maar heeft het kleinburgerlijke gezin en het gymnasium (laatste klas Barlaeus) wel gezien. Hij probeert de verveling te verdrijven door op te trekken met de stoere Marokkanen, laaft zich maar al te graag aan hun seksistisch getier op 'die geile tyfuswijven met hun muizenkutjes' en zuipt en snuif met hen mee.

Informatie schrijver

Kees van Beijnum is geboren op 21 maart 1954 (66 jaar)  in Amsterdam. Voordat hij boeken schreef was hij een journalist. Zijn eerste boek kwam uit in 1991 (Over het IJ). In het voorjaar van 2016, precies 25 jaar na zijn debuut, keert Van Beijnum met zijn roman Het mooie seizoen, die zich volledig afspeelt in het Amsterdam van vandaag, terug naar zijn geboortestad.

eigen mening

De verhaallijn van het boek vind ik wel leuk. Omdat het echt een roman is die je meesleept in het verhaal je daardoor niet wilt stoppen met lezen. Maar daarentegen vond ik de opbouw van het boek moeilijk waardoor die moeilijk was om door te lezen. Maar de moeilijke opbouw van het boek wordt weer rechtgetrokken door de verhaallijn.