Essay canon kritiek
Berke Yuce
Voor publicatie
Er was veel teleurstelling en onenigheid over de canon voor de publicatie van Ham. De reden hiervoor is dat de inwoners van Nederland niks wisten over de Nederlandse literatuur. ‘’ Op het VWO zouden dus, zo meent deze raad van 299, voortaan maar liefst honderd werken uit de wereldliteratuur moeten worden gelezen, waaronder desnoods enkele fragmenten. Een lijst van 25 Nederlandse titels moet in elk geval verplicht worden gesteld. (Bovendien zou elke scholier onder de achttien in totaal twintig opera’s moeten hebben gezien en gehoord’’) meldt de groene Amsterdammer (2003).
Als we het hebben over de onenigheid kwam het meer door de meningen die naar boven kwamen. ’’Wie durft er buiten het café nog te zeggen dat Gerrit Achterberg vooral een Wannabee was, dat Moby-Dick in de eerste plaats een magazijn vol overbodige geleerdheid betreft en dat J.D. Salinger slechts verantwoordelijk is voor een mager oeuvre puberliteratuur?’’ meldt de groene Amsterdammer (2003). Er viel dus niks te zeggen over de boeken die werden geschreven door andere.
Na publicatie
Het opmerkelijke van het heden is dat men niet meer kijkt naar de canon, maar juist wat voor conclusies getrokken kunnen worden met het verleden. ‘’Van de veel belangrijker arbeidersemancipatie werd hoogstens de strijd tegen de kinderarbeid opgenomen. De katholieke emancipatie (waar het woord tenslotte vandaan kwam) schittert door afwezigheid, net als de eeuwenlange onderdrukking van dit grootste deel van de Nederlandse bevolking’’ meldt De Groot (trouw). Hedendaags wordt dit nog steeds als iets belangrijkst beschouwd. Dit was namelijk vroeger heel belangrijk en nu nog steeds.
Toch worden er veel gepraat over de schaduwkanten. Volgens Goor (trouw): ’’Die schaduwkanten van de Nederlandse geschiedenis waren in 2006 al net zo weinig sexy als ze nu zijn: een wrange getuigenis de verachting van alles wat Rooms en zuidelijk was in onze deugdzame Republiek, tot op de huidige dag. Liever wenden wij ons tot het feel good-sentiment van de strijd tegen de slavernij, waar we allemaal mee instemmen en die comfortabel ver van ons bed ligt. Hetzelfde geldt voor de arbeidersstrijd, die danig aan glans heeft ingeboet sinds de Muur viel en zelfs linkse partijen zich ‘liberaal’ zijn gaan noemen’’.
Conclusie
Je ziet dat er veel thema’s overeen komen met het verleden en het heden. Maar je ziet ook dat er veel onenigheid en kritiek door de schrijvers op de canon levert. Ik vind dat de canon daardoor niet perse door schrijvers en andere autoriteiten bepaald moet worden. De boeken worden ten slotte gelezen door de inwoners van Nederland en het draait uiteindelijk om wat zij ervan vinden. Hierdoor moet de canon gemengd gekozen worden. Hiermee bedoel ik dat jongeren en andere belangrijke lezers van Nederland boeken kiezen die volgens hun behoren tot de canon en vervolgens dat autoriteiten zoals schrijvers een soort van checkhalte zijn en het uiteindelijk zo de canon word bepaald. Maar als jongeren op school bijvoorbeeld de canon gaan samenstellen betekent het natuurlijk wel dat zij moeten begrijpen wat literatuur is en zelf visies kunnen trekken op een boek. Maar dit komt nu tekort en meeste jongeren hebben hierbij geen idee over. Dus scholen moeten meer aandacht aan literatuur en de geschiedenis van de canon onderwijzen zodat zij een beeld kunnen krijgen over literatuur en de canon.
Verder is mijn literatuur visie, dat een boek jou moet meenemen in het verhaal en de omgeving goed moet worden beschreven. Ook moet het verhaal een rode draad hebben waar veel omwentelingen in horen. Als we het hebben over de schrijfstijl, moet het duidelijk zijn voor iedereen zodat het ook fatsoenlijk door jongeren gelezen kan worden. Verder moet de personen in het verhaal goed beschreven zijn, ook moet het verhaal je aan het denken zetten.
Berke Yüce