In een kolencentrale wordt steenkool
gebruikt als brandstof om elektriciteit op
te wekken. De verbranding van kolen
levert warmte op. Deze warmte wordt
gebruikt om water te verwarmen. Dit water verandert in stoom, omdat het zo heet wordt.
Deze stoom zet grote machines (turbines) in beweging. Deze turbines zetten weer
anderen machines in beweging die van een draaiende beweging elektriciteit maken
(generatoren). Deze generatoren maken dus elektriciteit. Je kunt zo’n generator
vergelijken met de dynamo op een fiets. In deze elektriciteitscentrales zetten generatoren
de stoom die vrijkomt dus om in elektriciteit. Deze elektriciteitscentrale werkt dus op basis
van stoom.
Miljoenen jaren geleden waren er geweldig grote bossen van varens en andere
planten en bomen in die tijd. Ook waren er veel moerassen door het natte warme
klimaat. Onder invloed van geweldige stormen vielen bomen, varens en andere
planten om. In het moeras werd dit bedekt met modder, zand en slib. Door de
sliblaag kon er geen zuurstof bij de omgevallen bomen en planten komen. Daarom
konden ze niet helemaal verteren. Door de jaren heen stapelden lagen van planten,
bomen en slib zich op. De bovenste lagen drukten erg zwaar op de onderliggende
lagen. Ook de temperatuur werd steeds hoger en als gevolg van dit alles ontstond er
steenkool. De dikke lagen zakten weg tot onder de zee en kwamen later door
bewegingen in de aardkorst weer omhoog.
De lagen slib, zand en klei werden door de grote druk ook versteend er ontstond
zandsteen en leisteen. Er zijn diverse soorten steenkool: waarvan bruinkool, vette
steenkool en antraciet de belangrijkste zijn. Bruinkool is de jongste steenkool soort en
antraciet is de oudste soort. Antraciet zit vaak veel dieper in de aarde dan de
bruinkool. Om steenkool te krijgen moet het materiaal eerst vele jaren drogen.
Turf is een beginvorm van steenkool en werd vroeger in
Drenthe en de Peel gewonnen.
Omdat aardolie, gas en steenkool bestaan uit planten en
dieren die lang geleden dood zijn gegaan, noemen we
deze fossiele brandstoffen.
Voordelen van energie opwekken uit steenkool is dat het een lage kostprijs heeft.
Steenkool is goed beschikbaar. Het zit in de grond en kan er vrij goed uitgehaald
worden. De laatste jaren is het gelukt om steeds meer energie uit steenkool te halen.
De technologie om steenkool als brandstof voor energieopwekking te gebruiken is
sterk verbeterd.
Maar er zijn ook nadelen. Zo ontstaat bij het verbranden van steenkool
koolstofdioxide (CO2), water, stikstofoxide (NOx) en zwaveloxide (SO2).
Koolstofdioxide wordt gedeeltelijk gezien als veroorzaker van de opwarming van de
aarde (het broeikaseffect). En zwaveldioxide wordt zwavelzuur, wat zure regen tot
gevolg heeft. Verder wordt er bij het verbranden van steenkool (vlieg)as gevormd. Dit
as is rijk aan zware metalen en andere milieuverontreinigende stoffen.
Dit as wordt wel gefilterd door de centrales. De steenkoolmijnbouw kost in het
buitenland veel mensen het leven. Tenslotte is de hoeveelheid energie die uit
steenkool gehaald wordt verhoudingsgewijs lager dan de energie die uit olie of
aardgas gehaald kan worden.