2.1 - Waarom eigenlijk het gemiddelde?

Hoe oud ben jij? Waarschijnlijk geef je als antwoord een getal in de buurt van 17, want je zit in 5 havo of 6 vwo.

Hoe oud is de leerling die naast je zit? Waarschijnlijk geef je weer een getal als antwoord.

Noem nu de leeftijd van vier andere leerlingen in je klas. Waarschijnlijk geef je nu vier getallen.

Maar als ik je nu vraag hoe oud de leerlingen in je klas zijn? Dan ga je waarschijnlijk niet een lijst samenstellen van de leeftijden van alle leerlingen in je klas. Nogal een werk, en waar is dat voor nodig. Als je wel een antwoord wilt geven, zal je waarschijnlijk zoiets zeggen als: “16 of 17 of zo.”

 

Dat doe je omdat de meeste leerlingen zo rond de 16 of 17 zijn. Die ene leerling die nog 14 of 15 is, of die ene die al 18 of 19 is, neem je niet mee in je antwoord. Je geeft dus de meest voorkomende waarden.

Als ik je had gevraagd welke leeftijden voorkomen in 5havo of 6vwo, dan had je een serie getallen gegeven, of je had gezegd wat de minimum en maximum leeftijd is.

Stel ik vraag je hoe oud in Nederland de leerlingen in 5 havo of 6 vwo zijn. Je gaat dan waarschijnlijk op zoek naar gegevens van bijvoorbeeld het Centraal Bureau voor de Statistiek en je komt met een getal met een paar decimalen. Dat is het gemiddelde van de leeftijd van alle leerlingen in 5 havo of 6 vwo in Nederland.

 

We nemen een ander voorbeeld.

Als ik je vraag: “Hoe warm is het in het lokaal?” dan zal je op een thermometer kijken en één waarde opgeven.

Als ik je vraag hoe warm het was buiten in het afgelopen weekeinde, zal je een tweetal waarden geven; één voor zaterdag en één voor zondag.

Maar als ik je vraag om de temperatuur in de maand november te geven, zal je waarschijnlijk niet 30 waarden opgeven, zelfs niet als je de data voor je hebt liggen. Zo’n brei van getallen, daar heb je niet zoveel aan. Je noemt liever het gemiddelde.

En als ik je zou vragen de temperatuur in november van 2007 te vergelijken met die van 2006, heeft het zelfs geen zin om alle getallen met elkaar te vergelijken. Je kiest er voor om het gemiddelde van november 2007 te vergelijken met het gemiddelde van november 2006.